|
Nederlands Forum over Oude Radio's |
Re: Sprong in het Heelal
Geschreven door Wil H.C. Carton op 20. Jun 2006 21:14:59:
In reactie op: Re: Sprong in het Heelal ? geschreven door Frans van Heusden op 22. Nov 2005 22:02:45:
Herinneringen aan “Sprong in het Heelal”
door Wil Carton
De jaren vijftig waren de gloriejaren van de radio. Je had Hilversum 1 en Hilversum 2. Op de ene zender zonden beurtelings NCRV en KRO uit, op de andere zender AVRO, VARA en VPRO. Spraakmakende programma’s waren op vaste wekelijkse avonden. ‘s Zondagavonds had je op de AVRO tussen 20 en 21 uur een “episode” uit een detectiveserie “Paul Vlaanderen en het XX-mysterie”, om 21.30 uur op de KRO “Sprong in het Heelal”.
Van “Sprong in het Heelal” was er in de winter 1955-’56 's-zaterdagavonds al een 18-delige serie “Operatie Luna” geweest, die over de eerste reis naar de maan handelde, heel spannend was en door mond-tot-mond reclame al aardig wat luisteraars bereikte. Daardoor was in het seizoen 1956-’57 er bij “Het Marsmysterie” van meet af aan een intense luisterdichtheid, die o.a. tot gevolg had dat in mijn woonplaats Amsterdam de straten op zondagavond tussen 21.30 en 22.15 uitgestorven waren. Tevens stond in de herfst van 1956 de planeet Mars als helder oranje ster aan de hemel, iets wat maar eens per vijftien jaar gebeurde als de Aarde en Mars elkaar passeerden op de plek waar hun banen het dichtst bij elkaar (56 mln km) liggen. Kranten schreven pagina-grote artikelen over waarnemingscampagnes met de grote Mount Palomar-telescoop om Mars intens te bekijken, en naar spectraallijnen te zoeken van zuurstof, koolzuur, waterdamp en chlorophyl! Er zouden misschien korstmossen groeien! In Amerika was er de nederlandse sterrenkundige Prof. Gerard Kuiper bij betrokken.
‘s Maandags op de middelbare school was het hoorspel het gesprek van de dag. Volgens een column van Flex (Ben van Kaam) in dagblad “Trouw” was dat ook in de volwassenenwereld het geval. Je kon op zondagavond op familiebezoek zijn, maar om 21.30 uur klonk het in de familiehuiskamer ‘Sssst,monden dicht!’
Op zondag 4 november 1956 werd de Hongaarse opstand door Russische tanks neergeslagen, en toen ging het uitzendschema niet door: treurmuziek in een “nationaal programma” maakte dat alles een week werd opgeschoven. Ik was teleurgesteld, maar vooral woedend op de Russen!
In de winter 1957-’58 kwam er op “Het Marsmysterie” een vervolgserie “Mars slaat toe”. Dit was nog maar net begonnen, toen de Russen op 4 oktober 1957 de Spoetnik 1 lanceerden. Een overrompeling, want niemand wist dat zij daaraan bezig waren. Wel hadden de kranten tijdens het “Internationale Geophysische Jaar 1957/58” (een internationale bundeling van natuurwetenschappelijk onderzoek rond het verwachte zonnevlekkenmaximum van eind 1957) geschreven over Amerikaanse plannen om een kunstmaan te lanceren. Meteen kreeg de hoorspelserie nu extra actualiteitswaarde. Ik herinner me, dat onze godsdienstleraar W. Zuidema tegen het eind van “Mars slaat toe” een klassebespreking hield over de diepere boodschap van hoorspelschrijver Charles Chilton: de waarschuwing tegen de beheersing van het massamedium televisie door een kleine kliek totalitair denkende machtswellustelingen.In 1960 deed ik eindexamen HBS-B en wilde natuur- en sterrenkunde studeren: ongetwijfeld mede veroorzaakt door het hoorspel, naast in juni 1954 de ervaring van een 80% zonsverduistering en in voorjaar 1956 de waarneming van Venus en in najaar 1956 van Mars; en ook mede dankzij de techno-optimistische tentoonstelling “Het Atoom” op Schiphol in 1958, waarover “Het Parool” een boek uitgaf met de serieus bedoelde titel “Onze Vriend het Atoom”. Ja, zo dacht men er toen over! Met een theekopje uranium kon een oceaanstomer twintig keer heen en terug van Europa naar Amerika, zo werd het aangeprezen.
In 1968-’71 werkte ik als computersysteembeheerder bij het Instituut voor Kernphysisch Onderzoek in Amsterdam, en daar ontmoette ik een onderzoeker Jan Derksen uit Ouderkerk aan de Amstel, die er aan zijn proefschrift werkte. Hij vertelde mij, dat “Sprong in het Heelal” zijn carrièrekeuze had bepaald. Letterlijk zei hij: “Niet te geloven hè, dat die onzin zo’n enorme invloed op je leven kan hebben, nadat je op puberleeftijd erdoor gefascineerd bent geraakt!”
Later werd hij professor in Californië. Ikzelf ben uiteindelijk automatiseringsmedewerker geworden en heb mijn mooiste programmeerprojecten beleefd bij de automatisering van de productie-logistiek van Hoogovens IJmuiden, waar mijn loopbaan duurde van 1971 tot 2002.
En soms denk ik: wat zou ik die mannen van het hoorspel graag eens willen spreken, en hoe zouden ze die oscillatoren met die hypnotiserende geluiden destijds hebben gebouwd.Wil Carton, Castricum
- Re: Sprong in het Heelal Rob Hooft 25.6.2006 17:46 (0)
- Re: Sprong in het Heelal Peter Blom 21.6.2006 10:51 (0)
- Re: Sprong in het Heelal anton tan 21.6.2006 09:37 (0)
- Re: Sprong in het Heelal Evert de Keijzer 20.6.2006 23:52 (8)
- Re: Sprong in het Heelal Wil H.C. Carton 22.6.2006 21:26 (1)
- Wil, bedankt voor deze bijdrage G/T Evert de Keijzer 22.6.2006 22:22 (0)
- Re: Sprong in het Heelal Rob Bijman 21.6.2006 13:06 (5)
- Re: Sprong in het Heelal Evert de Keijzer 21.6.2006 14:43 (4)
- Re: Sprong in het Heelal jan 25.6.2006 17:26 (3)
- Re: Sprong in het Heelal Evert de Keijzer 26.6.2006 01:57 (2)
- Re: Sprong in het Heelal jan 26.6.2006 09:24 (1)
- Jan een mailtje is naar je toe G/T Evert de Keijzer 26.6.2006 11:32 (0)