radioplaatje

Nederlands Forum over Oude Radio's

Onafhankelijk medium voor liefhebbers en verzamelaars van oude radio's en gerelateerde zaken.

radioplaatje
menuknop Forum  menuknop Gebruiksaanwijzing menuknop Artikelen  menuknop Forumbeheer 
menuknop Links  menuknop Archief 1999-2007  menuknop Donateurs  menuknop Tips & Trucs 

Inhoud Artikelen

Artikelen


Een PLL Gestuurde AM Microzender (Versie 1)

door Otto Tuil


Inleiding:

Regelmatig komen er op het forum vragen over de mogelijkheid om FM uitzendingen om te zetten naar de middengolf, zodat de uitzendingen beluisterd kunnen worden op een oude buizenradio waar nog geen FM op zit. Ook het omzetten van andere geluidsdragers (CD, DVD, LP, Compactcassettes, MP3 speler) naar de middengolf is vaak gewenst. Er zijn op het internet voldoende mogelijkheden te vinden, maar doorgaans gaat het om grote vermogens, en komen we al snel in het piratencircuit terecht. Dat is uiteraard niet gewenst: ten eerste omdat de reikwijdte maar een paar meter hoeft te zijn, en ten tweede willen we niet als piraat gaan opereren waardoor we storingen kunnen veroorzaken en bovendien een flinke boete riskeren.

Enkele jaren geleden heb ik daarvoor een klein zendertje ontworpen voor dit doel. Het nadeel van deze schakeling was echter dat er een spoel gemaakt moest worden. Hierbij was het van belang dat het juiste kernmateriaal en het aantal wikkelingen bij elkaar pasten. In de praktijk kwam dat er op neer dat een zelfinductiemeter (L-meter) onontbeerlijk was. Nabouwen was daarom voor velen een lastige aangelegenheid. Om dit probleem te elimineren heb ik een andere schakeling ontworpen die vrijwel geheel digitaal is opgebouwd rond een PLL (Phase Locked Loop). De voordelen zijn:

- Eenvoudig na te bouwen
- Eenvoudig in bediening (geen HF afregeling nodig)
- Zeer stabiel (kristalgestuurd)
- Frequenties exact op de officiële kanalen (531 - 1602 kHz in stappen van 9 kHz)
- Gering stroomverbruik (ca 12 mA bij 12 Volt)

De schakeling:

In figuur 1 is het schema van de PLL-oscillator en modulator weergegeven. De PLL-oscillator is gebouwd rond IC's U2, U3 en U4. U2 (CD4060B) is een binaire deler met ingebouwde oscillator. Door de deler word de kristalfrequentie afgedeeld tot 9 kHz. Er kunnen twee types kristallen worden gebruikt: 4608 of 9216 kHz (al naar gelang de verkrijgbaarheid). Via een draadbrug op jumper JP1 word de 9 kHz uitgang van de deler verbonden met U3 (CD4046B). U3 is de eigenlijke PLL. Dit IC bevat een VCO (Voltage Controlled Oscillator) en een aantal fase-detectoren. De VCO is met behulp van C3 en R10 zo ingesteld dat de frequentie bij de halve voedingsspanning op pin VCIN ongeveer 1 MHz is. De uitgang van de VCO wordt toegevoerd aan de programmeerbare deler U4 (CD40103B). Met behulp van de DIP-Switches SW1 is het deeltal van deze deler ingesteld op een instelling die overeenkomt met de gewenste frequentie. De uitgang van deze deler wordt dan weer teruggevoerd aan de PLL. Uiteraard zal deze gedeelde frequentie (Ffeed) aanvankelijk ongelijk zijn aan 9 kHz. De fasedetector zal daarom (via het loopfilter R7, R9, C4 en C7) de VCO frequentie net zolang "bijregelen" totdat Ffeed ook 9 kHz is. De uitgang van de VCO (Fosc) heeft dan de gewenste frequentie bereikt.

De opgewekte "draaggolf " moet nu nog in amplitude gemoduleerd worden. Daarvoor heb ik een wat afwijkende modulator gemaakt. Omdat de uitgang van de PLL een digitaal signaal kan daarvoor ook een digitale schakeling worden gebuikt. Allereerst wordt het binnenkomende audiosignaal versterkt met U5A (LM358). Met potmeter R19 wordt de mate van versterking ingesteld. (Nabouwers moeten opletten dat bij gebruik van een andere OP-amp dat die wel geschikt is voor uitgangsspanning tot bijna nul. Anders is de modulatiediepte minder groot). Via de analoge schakelaar U1 (CD4053B) wordt nu het versterkte audiosignaal met de PLL frequentie in "mootjes gehakt". Het resultaat op de uitgang van U1 is een blokgolf met amplitude gelijk aan de amplitude van het audiosignaal. Met andere woorden: we hebben een AM gemoduleerde blokgolf gemaakt. Via C16 wordt dit signaal naar de uitgang J3 gevoerd. Op J3 kan dan een draadantenne van 1 à 2 meter worden aangesloten. Door die draadantenne in de buurt van de radio te hangen zal de radio het signaal als een normale radiozender ontvangen. (Omdat het AM signaal een blokgolf is zullen ook de oneven harmonischen aanwezig zijn, maar omdat het vermogen zeer gering is zal dat nauwelijks problemen opleveren).

Zoals gezegd is het bereik slechts enkele meters, zodat de kans op storingen erg klein is. Wilt u zeker zijn van uw zaak (of voor de puristen die helemaal niets in de lucht willen zetten) dan kan ook een kunstantenne worden aangesloten.

PLL AM Zender

Figuur 1: Oscillator met modulator.


Stuklijst:

Hieronder vindt u de stuklijst van de oscillator. Als extra heb ik de bestelnummers van Conrad toegevoegd om zo een indicatie van de prijs te krijgen (stand: business catalogus 2006). Uiteraard kunt u de componenten ook gewoon bij uw favoriete elektronicazaak halen.

Aant.

Referentie

Waarde

Type

Conrad Nr.

Prijs p/s

Prijs

1

C1

100µF

Elco 25V; 0.2" pitch

46 82 90

€ 0,33

€ 0,33

2

C2,C13

10µF

Elco 25V; 0.2" pitch

46 82 31

€ 0,16

€ 0,32

1

C3

100pF

Keramisch; 0.2" pitch

45 17 46

€ 0,16

€ 0,16

1

C4

100n

MKT 100V; 0.3" pitch

50 10 47

€ 0,13

€ 0,13

5

C8,C9,C10, C11,C12

100n

Keramisch multilayer; 0.2" pitch

45 33 58

€ 0,21

€ 1,05

2

C5,C6

47pF

Keramisch; 0.2" pitch

45 17 11

€ 0,16

€ 0,32

1

C7

470n

MKT 100V; 0.3" pitch

50 10 95

€ 0,16

€ 0,16

1

C14

2n2

Keramisch; 0.2" pitch

45 18 27

€ 0,19

€ 0,19

2

C15,C16

470pF

Keramisch; 0.2" pitch

45 17 89

€ 0,16

€ 0,32

1

JP1

XSEL

Selectie met draadbrug

-

-

-

1

J3

HF Uit

Cinch inbouwbus

73 68 80

€ 0,63

€ 0,63

1

J4

LF In

Cinch inbouwbus

73 68 80

€ 0,63

€ 0,63

1

J5

+V12

Laagspanning voedingsbus

73 39 88

€ 0,55

€ 0,55

1

J6

BATT

Soldeerpunten voor batterijhouder

-

-

-

2

L5,L6

Draadbrug

Voor optionele HF ontstoring(4)

-

-

-

2

R3,R21

470K

0,25 W Koolfilmweerstand

40 35 71

€ 0,08

€ 0,16

1

R4

22K(3)

0,25 W Koolfilmweerstand

40 34 15

€ 0,08

€ 0,08

2

R5,R7

100K

0,25 W Koolfilmweerstand

40 34 90

€ 0,08

€ 0,16

1

R6

1M

0,25 W Koolfilmweerstand

40 36 10

€ 0,08

€ 0,08

1

R8

2K2

0,25 W Koolfilmweerstand

40 32 96

€ 0,08

€ 0,08

1

R9

3K3

0,25 W Koolfilmweerstand

40 33 18

€ 0,08

€ 0,08

1

R10

5K6

0,25 W Koolfilmweerstand

40 33 42

€ 0,08

€ 0,08

8

R11,R12,R13, R14,R15,R16, R17,R18

220K

0,25 W Koolfilmweerstand

40 35 39

€ 0,08

€ 0,64

1

R19

47K of 50K

Instelpotmeter Piher PT15 NH

43 19 15

€ 0,38

€ 0,38

1

R20

560K

0,25 W Koolfilmweerstand

40 35 80

€ 0,08

€ 0,08

1

SW1

SW DIP-8

Achtvoudige DIP switch

70 47 84

€ 1,22

€ 1,22

1

U1

CD4053B(1)

Analoge (de)multiplexer

17 33 55

€ 0,66

€ 0,66

1

U2

CD4060B(1)

Binaire teller met oscillator

17 33 04

€ 0,66

€ 0,66

1

U3

CD4046B(1)

Phase locked loop met VCO

17 28 80

€ 0,84

€ 0,84

1

U4

CD40103B(1)

8 bit presettable down counter

17 42 89

€ 1,50

€ 1,50

1

U5

LM358N

2-voudige op-amp

17 44 40

€ 0,58

€ 0,58

1

X1

4.608 of 9.216 MHz

Kristal behuizing HC-49

16 82 46

€ 0,58

€ 0,58

 

 

 

 

 

 

 

1

 

Printplaat

Fotogevoelig 75 mm x 100 mm

52 35 67

€ 1,17

€ 1,17

1

 

Insteek-as voor R19

Insteek-as 35 mm(2)

42 58 93

€ 0,13

€ 0,13

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ex. BTW

€ 13,95

 

 

 

 

 

BTW

€ 2,65

 

 

 

 

 

Totaal

€ 16,60


(1) Let op dat u de originele IC's uit de CD4000 of HEF4000-series gebruikt, en geen "vervangers" uit de 74HC of 74HCT-families.
(2) Of naar wens een andere lengte die het beste bij uw inbouwschema past
(3) De LF-versterker versterkt hiermee ca. 20x, indien andere factor nodig is deze weerstand aangepassen (b.v. 4k7 voor 100x, of 47k voor 10x)
(4) Beschrijving verderop in dit verhaal.


Het bouwen:

De opbouw van de oscillator/modulator is vrij rechttoe-rechtaan. Mijn prototype heb ik op een enkelzijdige gaatjesprint gemaakt:

PLL AM Zender

Met deze print heb ik het principe van de schakeling getest. Nabouwers die een voorkeur hebben dit type printplaat, kunnen deze opstelling als voorbeeld gebruiken. Daarna heb ik de schakeling naar een echte printplaat overgezet:

PLL AM Zender

Het printje meet 7,5 x 10 cm. Deze maat is een standaard in de handel verkrijgbare printplaat.
Het schema en de lay-out heb ik samengevoegd in een PDF zodat het op een hoge resolutie printer kan worden afgedrukt. Van de lay-out zijn twee versies gemaakt. Eén met normale sporen voor afdrukken op transparant met een inkjet-printer, zodat u zelf een fotogevoelige print kunt belichten. En één met toegevoegde extra aardvlak koper. Dit geeft een beter stooronderdrukking, maar kan alleen worden afgedrukt op betere type printer (op een inkjet-printer smeert alles dicht).

Zodra de printplaat klaar is kunt u beginnen met het solderen van de onderdelen, de aanbevolen volgorde daarbij is:

- Soldeer met blank vertind montagedraad de draadbruggen A, B, C, D, E, F, JP1(5), L5 en L6.
- Soldeer connectoren J3, J4, en J5
- Soldeer alle weerstanden
- Soldeer instelpotmeter R19
- Soldeer alle condensatoren
- Soldeer dipswitchblok SW1
- Soldeer het kristal X1
- Soldeer de IC's U1 t/m U5

(5) Soldeer draadbrug afhankelijk van het gekozen kristal tussen twee van de drie pennen van JP3 volgens onderstaand plaatje:
PLL AM Zender


Afregelen:

Afregelen is uiterst eenvoudig: eerst kiest u een frequentie op de middengolf die vrij is, of waar slechts een zwakke zender op te ontvangen is. Dan kiest u uit de onderstaande tabel de bijbehorende instelling van de DIP-switches.

f(kHz)

Preset

S1

S2

S3

S4

S5

S6

S7

S8

531

58

0

1

0

1

1

1

0

0

540

59

1

1

0

1

1

1

0

0

549

60

0

0

1

1

1

1

0

0

558

61

1

0

1

1

1

1

0

0

567

62

0

1

1

1

1

1

0

0

576

63

1

1

1

1

1

1

0

0

585

64

0

0

0

0

0

0

1

0

594

65

1

0

0

0

0

0

1

0

603

66

0

1

0

0

0

0

1

0

612

67

1

1

0

0

0

0

1

0

621

68

0

0

1

0

0

0

1

0

630

69

1

0

1

0

0

0

1

0

639

70

0

1

1

0

0

0

1

0

648

71

1

1

1

0

0

0

1

0

657

72

0

0

0

1

0

0

1

0

666

73

1

0

0

1

0

0

1

0

675

74

0

1

0

1

0

0

1

0

684

75

1

1

0

1

0

0

1

0

693

76

0

0

1

1

0

0

1

0

702

77

1

0

1

1

0

0

1

0

711

78

0

1

1

1

0

0

1

0

720

79

1

1

1

1

0

0

1

0

729

80

0

0

0

0

1

0

1

0

738

81

1

0

0

0

1

0

1

0

747

82

0

1

0

0

1

0

1

0

756

83

1

1

0

0

1

0

1

0

765

84

0

0

1

0

1

0

1

0

774

85

1

0

1

0

1

0

1

0

783

86

0

1

1

0

1

0

1

0

792

87

1

1

1

0

1

0

1

0

801

88

0

0

0

1

1

0

1

0

810

89

1

0

0

1

1

0

1

0

819

90

0

1

0

1

1

0

1

0

828

91

1

1

0

1

1

0

1

0

837

92

0

0

1

1

1

0

1

0

846

93

1

0

1

1

1

0

1

0

855

94

0

1

1

1

1

0

1

0

864

95

1

1

1

1

1

0

1

0

873

96

0

0

0

0

0

1

1

0

882

97

1

0

0

0

0

1

1

0

f(kHz)

Preset

S1

S2

S3

S4

S5

S6

S7

S8

891

98

0

1

0

0

0

1

1

0

900

99

1

1

0

0

0

1

1

0

909

100

0

0

1

0

0

1

1

0

918

101

1

0

1

0

0

1

1

0

927

102

0

1

1

0

0

1

1

0

936

103

1

1

1

0

0

1

1

0

945

104

0

0

0

1

0

1

1

0

954

105

1

0

0

1

0

1

1

0

963

106

0

1

0

1

0

1

1

0

972

107

1

1

0

1

0

1

1

0

981

108

0

0

1

1

0

1

1

0

990

109

1

0

1

1

0

1

1

0

999

110

0

1

1

1

0

1

1

0

1008

111

1

1

1

1

0

1

1

0

1017

112

0

0

0

0

1

1

1

0

1026

113

1

0

0

0

1

1

1

0

1035

114

0

1

0

0

1

1

1

0

1044

115

1

1

0

0

1

1

1

0

1053

116

0

0

1

0

1

1

1

0

1062

117

1

0

1

0

1

1

1

0

1071

118

0

1

1

0

1

1

1

0

1080

119

1

1

1

0

1

1

1

0

1089

120

0

0

0

1

1

1

1

0

1098

121

1

0

0

1

1

1

1

0

1107

122

0

1

0

1

1

1

1

0

1116

123

1

1

0

1

1

1

1

0

1125

124

0

0

1

1

1

1

1

0

1134

125

1

0

1

1

1

1

1

0

1143

126

0

1

1

1

1

1

1

0

1152

127

1

1

1

1

1

1

1

0

1161

128

0

0

0

0

0

0

0

1

1170

129

1

0

0

0

0

0

0

1

1179

130

0

1

0

0

0

0

0

1

1188

131

1

1

0

0

0

0

0

1

1197

132

0

0

1

0

0

0

0

1

1206

133

1

0

1

0

0

0

0

1

1215

134

0

1

1

0

0

0

0

1

1224

135

1

1

1

0

0

0

0

1

1233

136

0

0

0

1

0

0

0

1

1242

137

1

0

0

1

0

0

0

1

f(kHz)

Preset

S1

S2

S3

S4

S5

S6

S7

S8

1251

138

0

1

0

1

0

0

0

1

1260

139

1

1

0

1

0

0

0

1

1269

140

0

0

1

1

0

0

0

1

1278

141

1

0

1

1

0

0

0

1

1287

142

0

1

1

1

0

0

0

1

1296

143

1

1

1

1

0

0

0

1

1305

144

0

0

0

0

1

0

0

1

1314

145

1

0

0

0

1

0

0

1

1323

146

0

1

0

0

1

0

0

1

1332

147

1

1

0

0

1

0

0

1

1341

148

0

0

1

0

1

0

0

1

1350

149

1

0

1

0

1

0

0

1

1359

150

0

1

1

0

1

0

0

1

1368

151

1

1

1

0

1

0

0

1

1377

152

0

0

0

1

1

0

0

1

1386

153

1

0

0

1

1

0

0

1

1395

154

0

1

0

1

1

0

0

1

1404

155

1

1

0

1

1

0

0

1

1413

156

0

0

1

1

1

0

0

1

1422

157

1

0

1

1

1

0

0

1

1431

158

0

1

1

1

1

0

0

1

1440

159

1

1

1

1

1

0

0

1

1449

160

0

0

0

0

0

1

0

1

1458

161

1

0

0

0

0

1

0

1

1467

162

0

1

0

0

0

1

0

1

1476

163

1

1

0

0

0

1

0

1

1485

164

0

0

1

0

0

1

0

1

1494

165

1

0

1

0

0

1

0

1

1503

166

0

1

1

0

0

1

0

1

1512

167

1

1

1

0

0

1

0

1

1521

168

0

0

0

1

0

1

0

1

1530

169

1

0

0

1

0

1

0

1

1539

170

0

1

0

1

0

1

0

1

1548

171

1

1

0

1

0

1

0

1

1557

172

0

0

1

1

0

1

0

1

1566

173

1

0

1

1

0

1

0

1

1575

174

0

1

1

1

0

1

0

1

1584

175

1

1

1

1

0

1

0

1

1593

176

0

0

0

0

1

1

0

1

1602

177

1

0

0

0

1

1

0

1

Sluit een draad aan op J3 en hang die in de buurt van de radio. Nu kan de oscillator van de 12 Volt werkspanning worden voorzien. Op de radio moet dan een sterke draaggolf op de ingestelde frequentie waar te nemen zijn. Let er op dat de draaggolf redelijk bromvrij is. Bij sommige (goedkope) netadapters wil er wel eens brom optreden. Indien dit bij u het geval is, probeer dan met een andere adapter of de brom verdwijnt. Daarna kunt u de audiobron (CD-speler, MP3-speler, enz.) aansluiten op J4. Met potmeter R19 wordt de modulatiediepte ingesteld. Dit kan op het gehoor, door het maximum te bepalen waarop het geluid nog niet hoorbaar vervormt. Uiteraard kan met een oscilloscoop de modulatiediepte nauwkeuriger bestudeerd worden:

PLL AM Zender
AM signaal


Bij gebruik van de toongenerator kan op de oscilloscoop de modulatiediepte mooi zichtbaar gemaakt worden:

PLL AM Zender PLL AM Zender
Circa 60% en bijna 100% modulatiediepte.


HF ontstoring:

Er is een (kleine) kans dat u hinder hebt van hoogfrequent signaal dat weglekt via de voedingslijn of via de audio-ingang. Als dat het geval is kunt u een extra filterspoel opnemen in één of beide leidingen. Daarvoor verwijdert u draadbrug L5 en/of L6 en vervangt die door een (smoor)spoeltje van ca. 1 mH.


Veel Succes,
Otto

P.S. De auteur is op geen enkele wijze aansprakelijk voor storingen veroorzaakt door of de juridische aspecten van het gebruik van de hier beschreven schakeling. Het gebruik is derhalve uitsluitend op eigen risico.

Update 17 augustus 2006, Versie 1.3


Digitale ruis onderdrukken

door Otto Tuil


Af in toe hoor ik wel eens klachten dat er eens soort digitale ruis (lijkend op tikken van de regen) in de PLL Gestuurde AM Microzender te horen is. Bij sommige printjes is het wat erger dan bij de anderen. In de regel is het niet zo heel hinderlijk, want bij modulatie wordt het ruimschoots overstemd. Bij toeval ontdekte ik dat de storing geheel verdween als ik een hoogohmige weerstand (2,2 megaohm) parallel zette aan C7 (470nF). Ik geef geen garantie dat dit de definitieve oplossing is, maar voor diegene die ook last hebben van digitale storing is het zeker het proberen waard.

Veel Succes,
Otto

P.S. De auteur is op geen enkele wijze aansprakelijk voor storingen veroorzaakt door of de juridische aspecten van het gebruik van de hier beschreven schakeling. Het gebruik is derhalve uitsluitend op eigen risico.


Meer bereik met de PLL AM Microzender

door Otto Tuil


Inleiding:

Zoals gemeld heeft de AM microzender een bereik van enkele meters. Voor werkzaamheden in de hobbyruimte is dat doorgaans voldoende. Het kan echter ook zo zijn dat het praktischer is om de microzender in een ander vertrek op te stellen (bijvoorbeeld bij de PC om zo MP3 files of een internet radiostation te kunnen beluisteren). In dat geval is het nodig om het bereik van de microzender te vergroten naar enkele tientallen meters. Dit kan gedaan worden door een antenneaanpassing te gebruiken. Uiteraard kan dit worden gerealiseerd door een externe aanpassing, maar ook op de print is een plekje ingeruimd voor een eenvoudige antenneaanpassing. Met deze eenvoudige aanpassing is er met een draadantenne van 2 meter al een bereik van 50 meter of meer te realiseren.

Antenneaanpassing:

Uitbreiding stuklijst:

Aant.

Referentie

Waarde

Type

Conrad Nr.

Prijs p/s

Prijs

2

L1,L2

180 µH

HF spoeltje 180 µH

53 63 00

€ 0,49

€ 0,98

1

L3

330 µH

HF spoeltje 330 µH

53 63 26

€ 0,49

€ 0,49

1

L4

470 µH

HF spoeltje 470 µH

53 63 34

€ 0,49

€ 0,49

1

C17

120 pF

Trimmer 6-120 pF (paars)

3347291(1)

€ 1,05

€ 1,05

2

JP2,JP3

 

3 Polige pin header

732460(2)

 € 0,15

 € 0,30

1

-

 

Jumperblok

734160

 € 0,19

 € 0,19

 

 

 

 

 Totaal (incl. BTW)

€ 3,50


(1) Farnell bestelnummer.
(2) Soms worden er headers geleverd met een grotere pendiameter. Is dit het geval dan de gaten in de print ruimer boren met boor 1 mm .


Het bouwen:

Verwijder draadbrug F en voeg het in het schema als optioneel aangegeven aanpassingcircuit toe.

PLL AM Zender

Afregelen:

Voor er afgeregeld kan worden moeten eerst de juiste spoelen worden ingeschakeld met jumpers JP2 en JP3:

Jumper

Afbeelding

Aanpassing voor frequentiegebied

Geen

PLL AM Zender

522 - 646 kHz

JP2 1-2

PLL AM Zender

657 - 864 kHz

JP2 2-3

PLL AM Zender

873 - 1197 kHz

JP3 1- 2

PLL AM Zender

1206-1602 kHz

JP3 2-3

PLL AM Zender

Uitgeschakeld (tevens C17 op minumum capaciteit draaien)

Schakel de microzender aan, en stem een radio met afstemindicator (bijvoorbeeld een buizenradio met afstemoog) af op de microzender. Draai nu met een schroevendraaier voorzichtig aan trimmer C17 tot maximale uitslag van de afstemindicator.

Let op: De aanpassing is gemaakt voor een draadantenne van 2 meter. Bij gebruik van een langere antenne kan vooral bij de lagere frequenties het bereik nog wat verhoogd worden, maar dan moet wel opgelet worden of de antenneaanpassing nog goed af te regelen is. Een beetje experimenteren (bijvoorbeeld door de grenzen waabij de jumper moet worden verplaatst te wijzigen) kan dan noodzakelijk worden.

Veel Succes,
Otto

P.S. De auteur is op geen enkele wijze aansprakelijk voor storingen veroorzaakt door of de juridische aspecten van het gebruik van de hier beschreven schakeling. Het gebruik is derhalve uitsluitend op eigen risico.


Reacties van bouwers van de PLL AM Microzender


Hallo Otto,

M'n vader had bij jou een tijdje geleden twee printplaatjes besteld van de door jouw ontworpen AM Microzender. Ik heb de (overigens prachtige) printplaten keurig ontvangen. Waarvoor nog mijn dank voor de nette en snelle service. Na de ontvangst van de bestelde onderdelen bij Conrad ben ik meteen aan het bouwen geslagen. Dat verliep allemaal heel makkelijk.

Het eerste exemplaar zit nu in elkaar en ik heb hem zojuist uitvoerig getest. Het werkt allemaal geweldig. De zender is heel stabiel en als je het aan mij vraagt is de geluidskwaliteit net zo goed/beter als de omroepzenders op de AM band. Ik heb de schakeling ook uitgevoerd met de antenne aanpassing. Met een digitale Grundig Yacht Boy 400 wereldontvanger heb ik de trimmer afgeregeld. Deze beschikt over een handige S-meter en signaalverzwakker. Die antenne aanpassing heeft zeker een goed effect, het signaal wordt er een stuk sterker en stabieler door. Ik heb als antenne een draadje van 50 cm gebruikt en de frequentie van 603 kHz ingesteld. De 603 kHz was vrij leeg en vereist geen jumpers bij de antenne aanpassing, want die zitten er nog niet op.

Nadat ik klaar was met het afregelen heb ik de trots uit m'n verzameling er bij gehaald (Een Motorola 50x1 uit 1937) en het daar eens mee geprobeerd. Dat ging uiteraard ook prima. Ik heb een foto van m'n opstelling bij dit mailtje gedaan. Ik hoop dat je het leuk vind.

Tijdens de bouw ben ik twee kleine foutjes tegen gekomen, en dat was in de Conrad bestellijst. De bestelnummers van het IC 4060 en de weerstand van 22K kloppen niet. Deze moeten zijn: voor het IC 4060, 17 33 04 en voor de weerstand van 22K, 40 34 15. Ik geef het maar even door voordat er meer nabouwers wellicht de verkeerde spullen bestellen.

Verder niets dan lof over jouw microzender, ik ben er heel blij mee. Met name de prestaties zijn echt geweldig. Mijn hartelijke dank voor alle tijd en moeite die je in deze leuke schakeling gestoken hebt.

Groeten (ook van m'n vader),

Bob van Apeldoorn.

P.S. Gebruik gerust de hele/stukjes tekst en de foto uit dit mailtje voor op het forum. Ik vond het wat leuker om het je persoonlijk te zenden.

PLL AM Zender


Hallo Otto en anderen,

Helaas had mijn onderdelenleverancier nog niet alle onderdelen beschikbaar. Juist de onderdelen om de antenneaanpassing te maken ontbreken nog, maar die worden nagestuurd.
Ik kon echter niet wachten en heb vandaag toch maar het zendertje alvast in elkaar gezet.

PLL AM Zender

Het opbouwen ging prima. Het printplaatje is perfect samengesteld en de bouwinstructies zijn heel erg duidelijk, zelfs voor een relatieve leek als ik. Complimenten voor Otto!
Spannend is altijd het moment van in bedrijfstelling...
Het gaf wel een kick dat het apparaatje het meteen al deed.
Het printplaatje en de instructies zijn kennelijk voldoende "idiot-proof". ;-)
Ik had de zender ingesteld op 1404 kHz en het was meteen al zichtbaar op de tuner indicator van mijn Telefunken Partner International 101 dat er een draaggolf aanwezig was.
En met aansluiten van mijn I-pod werd er ook muziek ontvangen.

PLL AM Zender

Het bereik is nu nog heel erg gering (meant to be by design), dus ik popel om het resterende deel, de antenneaanpassing te kunnen toevoegen...

PLL AM Zender

Voorlopig heb ik het signaal alleen nog via solid state ontvangers die ik in de buurt neer kon zetten kunnen ontvangen. Maar het zou werkelijk prachtig zijn als met de antenneaanpassing het AM-signaal door het gehele huis te ontvangen zou zijn...

In elk geval een prima geslaagd projectje tot nu toe! En leuk om te doen!

Groeten,

Piet.


Weer een PLL AM-microzender erbij:

Toen de PLL zender door Otto werd ontworpen vond ik het al een leuk dingetje en op de beurs van zaterdag heb ik het bouwpakketje gekocht van J. van Schaik. Spannend want ik had nog nooit een bouwpakketje gemaakt.

Maandagavond heb ik de gebruiksaanwijzing gelezen en wat snoertjes in elkaar gesoldeerd.

Dinsdagavond de grote dag... "beginnen aan" het solderen van de print. Nou, dat ging allemaal erg gemakkelijk! Nooit geweten dat je schakelingen op print zo gemakkelijk kunt assembleren. Beetje de dingetjes erop solderen, bedrading waar heb je het over en klaar! Wel een heel gepruts om alle onderdeeltjes uit elkaar te houden, vergrootglas erbij om de componentwaarden te lezen. De weerstanden en condensators gaan echt erg gemakkelijk met hun twee pootjes: erdoor duwen, soldeerbout en tin ertegen, knip knip, hij zit. De witte opdruk van de print was hier en daar verdwenen, zodat ik soms even moest zoeken naar waar een component geplaatst moest worden. Op de lijst met onderdelen kon ik de geplaatste componenten afkruisen, zodat je weet dat je alles gehad hebt. Een weerstandje R20 en een 100nF condensator ontbraken, maar dat stuiverwerk had ik in huis.

De IC's solderen is wel spannend... Hoe om moet zo'n ding eigenlijk? Hij is symmetrisch en kan er op twee manieren op, maar op de printplaat staat een deukje getekend en het IC heeft dat maar aan een kant. Op de foto staan de lettertjes dezelfde kant op, dus dat "kan niet" missen. Beter in een keer goed, want als je dat IC met veertien punten vastsoldeert krijg je het er natuurlijk nooit meer af... Berevoorzichtig mijn eerste IC met alle pootjes vastgesoldeerd, letten op de plaatsing van het deukje. Die zit! Muurvast! Loepje erbij, geen overlopers van de soldeerklodders! Mooi werk! Nou IC2, ai, foute boel... ik heb IC1 vastgesoldeerd op de plek van IC4. Tijd voor een kopje koffie, na mijn eerste ervaring in het IC vastsolderen meteen maar de eerste les in IC's lossolderen. Alle zeven pinnetjes aan 1 kant verhitten en met de tinzuiger zoveel mogelijk schoonzuigen. De pootjes zie je nu door de gaatjes steken, even een duwtje met een schroevendraaiertje ertegen en hij tikt los. Dan kan het IC aan de ene kant iets omhoog. Dit herhalen aan de andere kant en het IC is los. Wonder boven wonder is dit gelukt, niet te zien natuurlijk of het ding nog leeft dan wel door overmatige verhitting bij het bakken en braden in de IC-hemel is gekomen. Versterker IC U5 heeft geen deukje! De andere vier hebben allemaal hun letters dezelfde kant op staan, dikke kans dat U5 ook vanaf dezelfde kant leesbaar moet zijn. Ik ben nu ook erg ervaren in het eventuele lossolderen, kom op, deze heeft maar acht pootjes, en ik waag de gok.

Nou het aanpassingscircuit er nog op... En hoewel het soldeerplezier werd onderbroken door een fietsreparatie voor een huisgenoot zitten om halfelf alle onderdeeltjes op de print. Wat issie mooi! Het kleurrijke geheel wordt trots tentoongehouden, huisgenoot vindt 'm ook erg mooi ("Wat kun je er eigenlijk mee doen?") en voorzichtig wordt de print weggelegd.

In de onderdelenzak zit nog een klein oranje blokje dat eruit ziet alsof het past op de jumpers J2 en J3, alleen is het van plastic (binnen ook) dus het zal weinig verschil maken als ik het erop schuif. Hoort er soms iets metaals in? Naast de voedingsconnector zit J1 met twee pinnen, kun je hierop een voedingsspanning rechtstreeks aansluiten?

Woensdagavond, tijd voor een test! Voedingsspanning erop, 2 meter verderop luisteren met de Grundig: signaal! Het IC heeft de mishandeling van gisteren dus overleefd. De print werkt in een keer (net als bij andere knutselaars) zonder verdere reparatie, correctie of aanpassing. Wel sterke brom zoals ook in de gebruiksaanwijzing als mogelijkheid wordt vermeld bij het gebruik van een "goedkope voeding". Hm. Die heeft toch echt 10 gulden gekost en ligt nog maar 25 jaar onderin de kast, daar mag het niet aan liggen toch? In de onderdelenbak ligt nog een 4700µF elco, zou dat helpen (?), die er even bij, brom weg. Modulatie erop, komt hoorbaar over maar met weinig hoge tonen. De microzender op zolder (Radio 4 op de ingang) en beneden luisteren met de Philips LX381B: PERFECT!!! Mission accomplished! Mijn kudde AM radio's is gered dankzij Otto Tuil en J. van Schaik! Hebben deze heren al een lintje van Hare Majesteit in ontvangst mogen nemen?

Nou alleen nog even de hele opstelling met voedinkje in een doosje monteren, wat metingen doen voor de modulatie, een beetje pielen met de antenne. Wat zou er gebeuren als ik m'n langdraad (20 meter) boven de tuin eraan hang? Kan ik lekker in de tuin met m'n LX381B. Zou een aardverbinding helpen? De switch tabel in de gebruiksaanwijzing gaat alleen over middengolf 522-1611 kHz, maar het schakelbereik is groter, ik kan vast wel een lange- of visserijgolf zender maken? Kan ik de frequentienauwkeurigheid opmeten?

Leuk speeltje om mee verder te knutselen!

Gerard Tel