Van een sloopchassis (H4X64) wil ik de uitgangstrafo gebruiken voor een eindtrapje met ecl82. Na uitbouwen v.d. trafo de tranformatieverhouding bepaald en met 5 ohm sec. heb ik netjes 5K primair dus dat mag geen probleem zijn voor een ecl82 met 200V op anode en g2.

Nu mijn vraag, bij bestudering van het schema van de H4X64 (maar ook van verschillende plano's met EL84) zie ik dat een deel van de primaire wikkeling van de uitgangstrafo gebruikt wordt in het voedingscircuit (S29 in schema). Het lijkt erop alsof men dit deel als smoorspoel gebruikt. Is dit zo, of heeft deze schakeling een ander doel? De trafo is voor een enkelvoudige eindtrap, en heeft dus m.i. een luchtspleet ter voorkoming van verzadiging.

Dit is inderdaad en smoorspoelwikkeling om de brom terug te dringen...werd ook anti-bromwikkeling genoemd...gewoon opnemen in de voeding..word ie mooi stil van.

Martin Deubel

--
Past het niet? Pak een hamer!

Mans,

Kijk even naar de uitleg van Henk vd Broek op http://f16.parsimony.net/forum28305/messages/73990.htm

Martin, Ben, bedankt voor de reactie, mijn vermoeden is nu bevestigd.

p.s. Ik vindt de berichten van Henk van den Broek nog wel met de zoekfunctie op het oude forum, maar openen lukt niet meer. Blijkbaar te ver weggezakt in de database :-P Gelukkig staat alles ook nog in het archief op dit nieuwe forum, ik ga dat eens even lezen.

[aanvulling]
Zo, ondertussen heb ik de berichten gelezen. Het verhaal van Henk is duidelijk (voor de rest veel gekibbel tussen HiFi en Radio adepten).

Ik maak trouwens een eenvoudig versterkertje gecombineerd met experimenteer voeding, dus de anti-brom wikkeling scheelt weer een aparte smoorspoel.

gr. Mans

Ik heb met openen geen enkele moeite. Voor het gemak kopieer ik het verhaal van Henk maar even hieronder:

ik zal de werking van de antibromwikkeling proberen uit te leggen:
de primaire spoel van de uitgangstrafo en de antibromspoel zijn als het ware een enkele spoel met een aftakking. Deze aftakking wordt aangesloten aan de eerste voedingselco, dus op de hoogste spanning. De andere kant van de antibromwikkeling wordt aangesloten op de tweede elco en er zal dus een GELIJKstroom gaan vloeien door deze wikkeling. Als dit alles was zou de kern van de trafo door de gelijkstroom gemagnetiseerd worden, met eventueel gevaar voor verzadiging. De andere kant van de primaire wikkeling gaat echter naar de anode van de eindbuis en daardoor loopt ook een gelijkstroom. Deze gelijkstroom is in tegengestelde richting van de stroom door de antibromwikkeling. Dat komt omdat de twee spoelen t.o.v. elkaar een zodanige wikkelrichting hebben dat de erin opgewekte magneetvelden elkaar gaan tegenwerken, dus eigenlijk heft het ene veld het andere gedeeltelijk of zelfs geheel op.
In het ideale geval zou de GELIJKstroom door de eindbuis en de GELIJKstroom opgenomen door de rest van de radio die aangesloten is NA de ontbromwikkeling, aan elkaar gelijk moeten zijn om de luidsprekertrafokern niet door gelijkstroom te laten magnetiseren. Hier zie je dus aan dat een uitgangstrafo met ontbromspoel ontworpen is voor een specifieke situatie, en dat is naar ikzelf nu ook aanneem één van de redenen waarom o.a. Philips zoveel verschillende types uitgangstrafo's gemaakt heeft (er zijn uiteraard meer redenen, zoals bijvoorbeeld specifieke terugkoppelingswikkelingen voor bepaalde types radio's).

Een en ander mag je wel wat nuanceren, de stroom door beide spoelen hoeft niet precies gelijk te zijn, er is bij het ontwerpen van de trafo rekening gehouden met het gedeeltelijk magnetiseren van de kern. Maar ik hoop dat het zo wat duidelijker voor je is, en anders hoor ik het wel.

Henk

Het gaat inderdaad om een hulpwikkeling die dient om de brom op te heffen. Hiermee kan men besparen op onderdelen.

Deze schakeling werkt anders dan een smoorspoel in een afvlakfilter. Het heeft ook niet te maken met de gelijkstroom die door de wikkelingen loopt.

De werking berust er op dat de 100 Hz rimpelstroom die door de primaire van de trafo loopt wordt gecompenseerd door een tweede rimpelstroom in de hulpwikkeling. Deze tweede rimpelstroom is tegengesteld aan de eerste, en heft de rimpel (brom) in principe geheel op.

In de praktijk is de rimpelstroom door de hulpwikkeling ongeveer 20x zo sterk als de rimpelstroom door de primaire wikkeling. Om een goede bromcompensatie te verkrijgen is het aantal windingen van de hulpwikkeling dus 1/20 van het aantal windingen van de primaire wikkeling.

--
http://www.hupse.eu/radio

Dacht ik eerst dat het om gelijkstroom compensatie ging door beide tegengesteld gewikkelde windingen. Het verhaal van John maakt het nu helemaal duidelijk.

Ik had al uitgevogeld dat de beide windingen ongelijk zijn (bij mijn trafo een factor 50 verschil). Ik begrijp nu ook dat ik de anti-brom winding ongebruikt kan laten zonder gevaar voor verzadiging (luchtspleet ?) Ik kan dus ook de wikkeling niet als smoorspoel gebruiken (de zelfinductie is te gering voor goede smoorspoel werking) en zal een los smoorspoeltje opnemen in mijn exp. voeding/versterker.

Klopt. Het is compensatie, dus de waarde van de serieweerstand, de tweede afvlakelco en het stroomverbruik van het radiogedeelte van het toestel spelen een rol bij het bepalen van het aantal hulpwindingen. Je kan hiermee ook overcompenseren, dan wordt de brom juist luider.

--
http://www.hupse.eu/radio

John, bedankt voor je heldere uitleg.Bij mij blijft er echter nog een vraag, die hulpwikkeling is toch ook een belasting voor het signaal?
Vriendelijke groet.

Zeer goede opmerking!

De serieweerstand (in het Philips schema 1800 ohm als ik het goed zie) vormt een extra belasting voor de eindbuis omdat deze weerstand voor wisselspanning parallel staat aan de hulpwikkeling.

Zoals eerder gezegd is in de praktijk de wikkelverhouding tussen primaire en hulpwikkeling 20:1 of zelfs nog wat hoger. Wanneer de primaire impedantie 5000 ohm is dan wordt de impedantie voor de hulpwikkeling 5000 : 20 x 20 = 12,5 ohm.
De serieweerstand staat voor wisselspanning hieraan parallel. Het vermogensverlies is dan 12,5 : 1800 x 100% = 0,7%. Dus dat valt gelukkig erg mee.

Wanneer je deze weerstand zou weglaten (kortsluiten) dan werkt de schakeling niet meer omdat dan de hulpwikkeling wordt kortgesloten. De transformator werkt dan niet meer en er komt geen geluid meer uit het toestel.

--
http://www.hupse.eu/radio

Ik heb in enkele plano's de voedingselco vervangen door een bekerelco met C1:50uF en C2:100uF. (Omdat ik die nog genoeg had )
Heeft dat nog (nadelige) invloed op de schakeling?

In de praktijk heeft dat geen nadelige gevolgen. Het heeft trouwens ook geen voordelen. Ik heb wel eens bij een Philips B7X44A de condensator C2 vergroot omdat het toestel heel licht bromde. Maakte niets uit, het toestel bleef heel licht brommen.

In eerste instantie lijkt dit vreemd. Maar het vergroten van C2 heeft 2 gevolgen die binnen zekere grenzen elkaar tegenwerken.

1. De rimpelspanning op het schermrooster wordt kleiner. Deze rimpelspanning veroorzaakt een rimpelstroom in het anodecircuit die tegengesteld is aan de rimpelstroom veroorzaakt door de rimpelspanning op C1. Dat komt omdat de anodestroom en de schermroosterstroom 180 graden in fase verschillen. Hierdoor wordt de rimpelstroom door de primaire van de trafo groter.

2. De hogere capaciteit van C2 veroorzaakt een grotere rimpelstroom door de hulpwikkeling.

Beide effecten heffen elkaar ongeveer op. Hierdoor is de invloed van de grootte van C2 gering.

Het vergroten van C1 geeft wel vermindering van de brom, maar meestal heeft C1 al de maximale waarde die de gelijkrichter kan verdragen.

--
http://www.hupse.eu/radio

Bedankt,

Ik kon toen inderdaad ook geen verschil horen tussen 50 of 100uF... De meeste plano's hebben wel een lichte brom.
Ik wil nog steeds eens uitproberen of een 100 Ohm potmeter voor massa v/d gloeidraden iets uithaalt...

Het is trouwens leuk om te zien hoe men op allerlei manieren probeert onderdelen uit te sparen.
Zo heeft men in de B7X43A de kathodespanning van de beide EL84 eindbuizen via een extra weerstand en elco gelijkgericht en gebruikt als voedingsspanning voor de transistorschakeling van de reverbeo-veer...