Seleencel vervangen (Techniek Radio/TV)

door Armand @, 22.11.2022, 16:43 (493 dagen geleden)

In Amerikaanse radiootjes kom ik meestal een seleen gelijkrichter tegen.
[image]
Als die véél te weinig spanning afgeeft, vervang ik deze door een diode met een weerstand in serie.

Hier wordt de seleen gelijkrichter vervangen door een diode met een zenerdiode in serie.
""The Zener diode replicates the voltage drop in the selenium diode, thereby maintaining the original rectifier output voltage""
https://www.nutsvolts.com/magazine/article/restoring-a-vintage-zenith-table-top-am-fm-r...

Wat denken jullie? Beter dan met een weerstand?

Groeten, Armand

Seleencel vervangen

door Anton van den Oever @, Hazerswoude-dorp, 22.11.2022, 17:43 (493 dagen geleden) @ Armand

Wat denken jullie? Beter dan met een weerstand?

Je kunt in dit soort kwesties altijd het beste afvragen wat de eventuele winst zou zijn.
In een radio zoals de link toont is dat nihil, de stroomopname is vrijwel constant dus de spanningsval over een weerstand ook.
Ik pas bijvoorbeeld wel zenerdioden toe bij de vervanging van een gasgevulde gelijkrichter (83) wanneer deze wordt toegepast in een buizentester volgens het Hickok schema.
In zo'n toepassing wil je de constante spanningsval over de gelijkrichter juist wel behouden.
Voor toepassingen in radio's lijkt het me zachtjes gezegd overbodig.
m.vr.gr.
Anton van den Oever

Seleencel vervangen

door Ben ⌂ @, Waddinxveen, 22.11.2022, 20:57 (493 dagen geleden) @ Armand

Denk dat een zenerdiode veel overbodige energie slurpt.
Een seleen heeft een spanningsval van rond de 14V gelijkspanning.
De weerstand in serie met een silicium diode is dan afhankelijk van de stroomopname.
Voorbeeld is het Luistervinkje met een Si diode en 1k2 in serie.
Er valt dan 13,2V over de weerstand bij 11mA en het wattage is dan 0,145W.
Voor grotere stromen is die serie weerstand ook zo uit te rekenen inclusief wattage.
Groet, Ben

--
Een helikopter overzicht heeft pas zin als je niet te hoog vliegt.

Seleencel vervangen

door gerard ⌂ @, Zeist, 22.11.2022, 22:13 (493 dagen geleden) @ Armand

Ik denk dat een weerstand beter is dan een zener omdat een zener alleen als ballast werkt maar niet als begrenzer, terwijl je de begrenzer juist harder nodig hebt. Een weerstand is zowel ballast als begrenzer.

Een zener van bv 12V zal wel zorgen voor een 12V lagere anodespanning, maar de waarde van de anodespanning is voor buizen niet heel kritisch. Ik denk dat je het verschil tussen 100 en 112V niet zult horen. De ballast-functie van de gelijkrichter is dus niet zo essentieel.
Een weerstand in serie met een siliciumdiode begrenst ook de opstartstroom die de condensator oplaadt bij aanzetten. En ik denk dat door de extra inwendige weerstand van de voeding, ook de afvlakking in de elco beter is.
De zener heeft bij geleiding vrijwel geen weerstand en met de zener heb je dus geen begrenzing.

De vermogensopname in een weerstand en een zener is gelijk. Vermogen is spanning keer stroom, of dat nou in een weerstand zit of in een zener.

Seleencel vervangen

door Anton van den Oever @, Hazerswoude-dorp, 22.11.2022, 23:19 (493 dagen geleden) @ gerard

De zener heeft bij geleiding vrijwel geen weerstand en met de zener heb je dus geen begrenzing.

Dat is niet juist, bij zenerdioden (en overige halfgeleiders, maar dat even buiten beschouwing) spreken we van dynamische weerstand welke afhankelijk is van het bruikbare gebied, Rz is in dat geval ΔU/ΔI.
Het bewijs hiervoor geef je al aan: ;-)

De vermogensopname in een weerstand en een zener is gelijk. Vermogen is spanning keer stroom, of dat nou in een weerstand zit of in een zener.

m.vr.gr.
Anton van den Oever

Seleencel vervangen

door gerard ⌂ @, Zeist, 23.11.2022, 09:11 (492 dagen geleden) @ Anton van den Oever

De zener heeft bij geleiding vrijwel geen weerstand en met de zener heb je dus geen begrenzing.

Dat is niet juist, bij zenerdioden (en overige halfgeleiders, maar dat even buiten beschouwing) spreken we van dynamische weerstand welke afhankelijk is van het bruikbare gebied, Rz is in dat geval ΔU/ΔI.
Het bewijs hiervoor geef je al aan: ;-)

De vermogensopname in een weerstand en een zener is gelijk. Vermogen is spanning keer stroom, of dat nou in een weerstand zit of in een zener.

Ik ben nog niet overtuigd.

De zener heeft wel een U en een I en daarmee ook een positieve U/I. Dat is van belang voor de vermogensopname en de ballastfunctie.
Maar de dynamische weerstand is extreem laag, en die “ziet” de aangesloten schakeling als extra inwendige weerstand van de voeding. Die dynamische weerstand is vooral wat je nodig hebt als limiter (stroombegrenzer).
Werk eens een voorbeeldje uit waarbij je aanneemt dat bij lege bufferelco de weerstand van de schakeling heel laag is. Met de zener krijg je veel hogere piekstromen dan met de weerstand.

Het “onjuiste” in mijn reactie was dat ik weerstand schreef zonder de toevoeging dynamisch.

Seleencel vervangen

door Maarten Bakker ⌂ @, Haarlem / Delft, 23.11.2022, 11:23 (492 dagen geleden) @ Armand
Bewerkt door Maarten Bakker, 23.11.2022, 11:33

In veel gevallen kan de hogere hoogspanning geen kwaad. In de gevallen waar je liever geen te hoge hoogspanning hebt en je een redelijk constante stroomopname hebt is een weerstand de beste oplossing. Als de stroomopname erg wisselend is en je wilt een vrij constante lagere spanning hebben, dan kan je een zener gebruiken.

De spanningsval over een seleengelijkrichter houdt in mijn herinnering een beetje het midden tussen die van een weerstand en van een zenerdiode. Misschien een zenerdiode met een kleine weerstand in serie.

P.S. Voordeel van een weerstand is dat hij de inschakelstroom begrenst. Een zener doet dat niet. Bovendien gaat een zener in kortsluiting als hij stukgaat. In echt kritische toepassingen wil je dat eigenlijk wel makkelijk kunnen constateren.

Seleencel vervangen

door ejrietbergen ⌂ @, Schiermonnikoog, 23.11.2022, 11:36 (492 dagen geleden) @ Armand

Ik kwam op radiomuseum.org nog een leuk alternatief tegen:
Met een schakeling rond een mosfet wordt daar de doorlaatcurve
van de seleen-cel nagebootst, zie hier (wel Auf Deutsch).

Mooier kan niet, maar of het nodig is...?

vrgr, EJ

--
Dingen moeilijk maken is makkelijk, dingen makkelijk maken is daarentegen moeilijk.

Seleencel vervangen

door Maarten Bakker ⌂ @, Haarlem / Delft, 23.11.2022, 12:54 (492 dagen geleden) @ ejrietbergen

Als ik die kromme zo zie, dan kun je bijna hetzelfde resultaat bereiken met een 8,2V zener en een weerstand.

Seleencel vervangen

door ejrietbergen ⌂ @, Schiermonnikoog, 23.11.2022, 13:20 (492 dagen geleden) @ Maarten Bakker
Bewerkt door ejrietbergen, 23.11.2022, 13:26

Parallel?

Ik voel meer voor Gerards' argument: Onze radio's met klasse-A eindversterkers
trekken een vrijwel constante stroom, ergo: bereken een weerstand die het gewenste
voltage eraf haalt en reken even het wattage uit. Werkt ook goed in VTM's e.d.

Misschien als je balansversterkers hebt dat de voedingsspanning wat gaat pompen,
maar zoals ook al eerder gezegd, hoor je een hoogspanningsverschil van 10 Volt wel?
Hoogstens krijg je een beetje compressie.

vrgr, EJ

--
Dingen moeilijk maken is makkelijk, dingen makkelijk maken is daarentegen moeilijk.

RSS Feed van deze thread
powered by my little forum