Historische geluiden: Spoetnik

In oktober 1957 werd de Spoetnik gelanceerd en drie weken lang waren er radiosignalen uit de ruimte te ontvangen, wat natuurlijk door diverse mensen geprobeerd is. Alleen ik heb een beetje mijn twijfels erbij of dit bij veel mensen ook gelukt is. Ik denk namelijk dat deze signalen, door hun zwakte, hun korte duur, en de frequentie, heel moeilijk te nemen waren.

Allereerst de frequentie van 20003 kHz (15meter), laten we het over de VHF 40002 kHz helemaal niet hebben. Huiskamertoestellen met standaard kortegolfbanden liepen van 16 tot 51 meter, dus daarmee ging het niet. Om te beginnen had je dus al een wat uitgebreider toestel nodig met meerdere KG-banden waaronder 15m.

Dan was het signaal heel zwak. In Nederhorst den Berg is de Spoetnik wel ontvangen, zie dit filmpje (vanaf 0:16). Maar daar hadden ze duidelijk iets professionelere spullen staan (met name antennes) dan de gemiddelde thuisluisteraar.

Verder ging het steeds om een kortdurend signaal, de Spoetnik draaide in ongeveer anderhalf uur rond de aarde, dus je kun 'm maar een paar minuten achter elkaar horen. Misschien soms twee omlopen achter elkaar, maar dan ook weer een paar rondjes niet. Je moest dus wel precies weten wanneer je moest luisteren en dan bliksemsnel de goeie frequentie zoeken tussen alle andere stations op je analoge schaal.

Op internet zijn natuurlijk verslagen te lezen, van zendamateurs en wetenschappers, die de signalen hebben ontvangen. Ongetwijfeld zullen er ook radiobezitters met geluk en wijsheid zijn geweest die de signalen thuis op een huiskamertoestel hebben gehoord. Maar het is dus de mate waarin dat voorkwam, waar ik een beetje aan twijfel.

Ik heb begrepen, dat de piepjes, voor zover opgevangen door de wat serieuzere stations, ook weer werden doorgegeven op de Nederlandse omroepstations. Ik wil natuurlijk niemand zijn jeugdherinnering of familie-legende's afpakken! Maar de mogelijkheid bestaat dat personen die zich de piepjes herinneren uit hun jeugd, die hebben gehoord via de Hilversumse zenders en niet rechtstreeks op de 20MHz.

Wie heeft er herinneringen aan het uitluisteren van de Spoetnik en/of aan het succes daarmee?

In 1957 verscheen een nieuw fenomeen aan het nachtelijk firmament:
[image]

Reageer op dit bericht

682 keer gelezen

....en drie weken lang waren er radiosignalen uit de ruimte te ontvangen, wat natuurlijk door diverse mensen geprobeerd is. Alleen ik heb een beetje mijn twijfels erbij of dit bij veel mensen ook gelukt is.....Allereerst de frequentie van 20005 kHz (15meter),

Voor een beetje radiohobbyist moet het ontvangen van het 15 meter signaal niet echt een groot probleem zijn geweest, vooropgesteld dat ie geografisch goed zat t.o.v. de baan van de satelliet. Op 15 meter (20MHz) ontvangen was ook toen geen 'rocketscience', dat kon bijvoorbeeld met veel van de surplus ontvangers uit WO2 die toen al wel beschikbaar waren, los van zelfbouw mogelijkheden. De hoogte van Spoetnik varieerde van zo'n 950 km in het begin tot later 600 km (in december '57) en dat zijn geen grote afstanden, ook zijn er geen obstakels in het traject naar aarde.
De beide zenders hebben echter slechts 3 week gewerkt en dat was een week langer dan verwacht.

Ongetwijfeld zullen er ook radiobezitters met geluk en wijsheid zijn geweest die de signalen thuis op een huiskamertoestel hebben gehoord.

Dat lijkt me wat onwaarschijnlijker. De Spoetnik zender zond ongedempte (CW) golven uit, had dus geen modulator en een huiskamertoestel heeft geen BFO om daar een piepje van te maken.

Wie heeft er herinneringen aan het uitluisteren van de Spoetnik en/of aan het succes daarmee?

Ik woonde in die tijd als kind in Canada en herinner me als bijna 4 jarige dat er op TV erg veel aandacht werd besteed aan het toen indrukwekkende Spoetnik-fenomeen.

Vr. groet, Ron

Reageer op dit bericht

689 keer gelezen

Er werden 2 frequenties gebruikt, die in de VHF op 40 MHz was voor de Russen als tie een beetje in hun buurt was, bovendien kon je m dan met een beetje richtantenne volgen.
Bovendien zal de VHF redelijk ongestoord zijn geweest.

Het probleem voor de Russen was dat achter de horizon hun dingetje niet meer te ontvangen was op VHF, oftewel Is tie er nog wel??

Daarom was de KG nodig, die uiteraard de KG eigenschappen volgde en werd gereflecteerd door lagen boven de aarde, zoals gebruikelijk met KG ontvangst. Wellicht konden ze zo ook luisteren als de Sputnik helemaal aan de andere kant vd aarde was, of boven "vijandig" gebied, zoals de USA, waar de USSR natuurlijk geen monitoring stations had.
Die KG 20 MHz had het risico dat dit al dan niet moedwillig gestoord zou worden wat kennelijk nooit is gebeurd.

Volgens mij werden de 2 zenders afwisselend kort, door 1 voeding gevoed.

De Sputnik is te herkennen aan de 4 antennes, waarbij 1 paar langer was dan de andere, dus resp voor VHF en KG.

De 15 meter band zat ook op omroepdozen als ze de 13 en 16 meter broadcast band konden ontvangen. Vlak boven je hooft moet je m daarmee hebben kunnen horen lijkt mij, maar zonder BFO en preciese freq aanduiding is dat lastig.
Was het winter, dan was de 15 m s avonds verder leeg, en viel de Sputnik op.

Reageer op dit bericht

696 keer gelezen

Daarom was de KG nodig, die uiteraard de KG eigenschappen volgde en werd gereflecteerd door lagen boven de aarde, zoals gebruikelijk met KG ontvangst.

Op zich klopt dat maar de aarde zelf is daarin ook een reflector, ik verwacht niet dat het signaal (veel) meerdere 'hops' maakte want het zendertje was maar 1 Watt, er zal daarvan bij reflectie op aarde verzwakking optreden van het toch al kleine signaal.

Volgens mij werden de 2 zenders afwisselend kort, door 1 voeding gevoed.

Als de ene zond, was de andere stil; zo zat het inderdaad in elkaar.

Was het winter, dan was de 15 m s avonds verder leeg, en viel de Sputnik op.

De Sputnik zond maar drie weken en dat was in oktober, wel bijna 'wínter' maar hoe de propagatie op die golflengte in dat jaar en jaargetijde was vergt nader onderzoek.
In het 'nachtgebied' op aarde, er is daar geen ionisatie door de zon van de ionosfeer, was het bereik ongetwijfeld beperkt.

Vr. groet, Ron

Reageer op dit bericht

664 keer gelezen

Die 40 MHz zat nog aardig dicht bij TV kanaal B1 vanuit London (Alaxandra Palace) 405 lines.

Beeld draaggolf 45 MHz, geluid - 3,5 = 41,5 MHz. Omroepzenders zijn meestal redelijk sterk.

Reageer op dit bericht

680 keer gelezen

Het schema van dit zendertje is jaren geleden bekend geworden en er zijn al enkele amateurs (o.a. John Hupse bij mijn weten) geweest die het hebben nagebouwd.
Voor de liefhebbers: het maandblad Razzies voor zendamateurs uit Zoetermeer heeft een artikelen reeks gestaan over de bouw van die replica.
Een link naar het eerste deel van deze reeks:

https://www.pi4raz.nl/razzies/razzies201512.pdf
Dit gaat uitsluitend over het voedingsdeel.

https://www.pi4raz.nl/razzies/razzies201601.pdf
Behandelt de zender

https://www.pi4raz.nl/razzies/razzies201602.pdf
Het derde deel gaat over een ontvanger

Het zendertje is opgebouwd rond drie sub-miniatuur penthodes die nog verkrijgbaar zijn.
Succes :-)