potmeter "ontkraakt" (Techniek Radio/TV)

door Haarm @, Eenrum, 19.02.2020, 11:08 (1499 dagen geleden)

Vorig jaar heb ik met succes de oude B3x63A van mijn ouders weer aan het spelen gekregen.
Het reparatie plezier werd echter getemperd doordat de volumeregelaar erg kraakte en ik niet goed wist hoe ik dit op moest lossen..
Uiteraard heb ik de relevante "Tips en Truuks" uitgeprobeerd maar helaas met weinig resultaat.
Het best zou zijn om de potmeter te vervangen door een nieuwe:
een dubbele potmeter voor toon en volume met ook nog verschillende weerstandswaarden.
Kom daar maar eens om !
Hieronder de bewuste potmetercombinatie:

[image]

Dus stond de radio al een jaar "onaf" op de plank en wist ik niet goed hoe dit op te lossen.
Totdat het Radio Historisch Tijdschrift nr 171 op de deurmat viel.
Daarin beschrijft Mick Metselaar een methode om potmeters te reviseren.
Dat artikel overtuigde mij dusdanig dat ik besloot om de radio nog maar een keer uit zijn kast te halen en de potmeter te demonteren.
Voordat ik de potmeter openhaalde heb ik deze eerst getest met een klein beetje spanning op de koolbaan en de loper aangesloten op de scoop met DC ingang.
Bij, zowel de volumepotmeter als ook de toonregelpotmeter, was bij het verdraaien van de as duidelijk een kraaksignaal zichtbaar.
Nadat ik de behandeling van de potmeters volgens het RHT artikel had uitgevoerd heb ik ze opnieuw gestest met de scoop.
Het resultaat was verbluffend: de kraak was volledig verdwenen!

Ook na inbouw in de radio functioneerden volume- en toon-regeling uitstekend!

Mijn voorstel: voeg het artikel van Mick Metselaar toe aan de "Tips en Truuks"

potmeter "ontkraakt"

door Otto Tuil ⌂ @, Drenthe, 19.02.2020, 13:41 (1499 dagen geleden) @ Haarm

Mijn voorstel: voeg het artikel van Mick Metselaar toe aan de "Tips en Trucs"

Dat kunnen we niet zo maar doen. Is toestemming voor nodig van de auteur en uitgever.

Otto

--
Ohm sweet Ohm...
[image]

potmeter "ontkraakt"

door huub.jak @, 19.02.2020, 14:47 (1499 dagen geleden) @ Otto Tuil
Bewerkt door huub.jak, 19.02.2020, 15:16

Ik heb daar voor wel eens een stereo potmeter voor gebruikt
met een redelijken ohmsen waarden tja men zal wat
ik heb al eens meer geschreven NIET slopen en met VETTEN
insmeren dat is een otherdox gebeuren DAT k,tje is
Gaa eerst een met een injexie spuitje met ALCOHOL inspuiten
zo dat de koolbaan reinigt met goed heen en weer draaien
ook de dag later dan merkt men dat het beter word en ook weer veelvuldig
verdraaien als het dan nog niet verbetert en bruik baar is
dan vervangen .. IK HEB er altijd veeeel mazzel mee gehad
ZAT dat eens op TRuks Men vergelijkt soms de loper van een potmeter
op de koolbaan ..als een boeren houtenwielen kar op een grind pad rijd
en dat zal men vetten tegen ritselen ,.maar het is anders
kool banen vertonen soms kraters dan zal men vernieuwen
huub

potmeter "ontkraakt"

door Haarm @, Eenrum, 19.02.2020, 15:36 (1499 dagen geleden) @ huub.jak

Hoi Huub,

Het bijzondere aan de methode in het RHT is dat de koolbaan wordt behandeld met een polijstmiddel.
Ik heb daarvoor Commandant nr 5 gebruikt.
En met succes !

potmeter "ontkraakt"

door kris @, Gent België, 19.02.2020, 16:22 (1499 dagen geleden) @ Haarm

potmeters gaan kraken, maar de reden waarom is niet altijd dezelfde...

Daarom werk je best in stappen.

eerste stap is de oude potmeter eens goed uitspoelen met bvb IPA om alle stof, oud vet en oxidaties zoveel mogelijk eruit te krijgen. Voor een groot deel is dat voldoende om het gekraak te stoppen.

Zo zijn er nog wat stappen.

De potmeter meteen opengooien en het zaakje polijsten lijkt me eerder iets voor als alle vorige stappen niet helpen.

potmeter "ontkraakt"

door Mick @, Rotterdam, 19.02.2020, 21:46 (1499 dagen geleden) @ kris

Een stappenplan is inderdaad prima: je begint met het schoonmaken van de koolbaan en de geleidebaan, inclusief natuurlijk de contacten. Ik doe dat toch altijd nadat de potmeter gedemonteerd is, dan kun je overal goed bij. Daarmee zijn waarschijnlijk de meeste potmeters al goed geholpen. Mocht er toch hinderlijke kraak aanwezig blijven dan is het polijsten van de koolbaan in mijn ervaring een goede oplossing gebleken. Over het toenemen van de weerstand: dit gebeurt inderdaad maar het effect is beperkt en zal de werking van de radio niet merkbaar negatief beïnvloeden.

@ Otto: je hebt bij deze mijn toestemming om mijn artikel aan tips en trucs toe te voegen. Maar ik ben niet de uitgever.

Succes & groeten, Mick Metselaar (auteur)

potmeter "ontkraakt"

door Otto Tuil ⌂ @, Drenthe, 20.02.2020, 11:04 (1498 dagen geleden) @ Mick

@ Otto: je hebt bij deze mijn toestemming om mijn artikel aan tips en trucs toe te voegen. Maar ik ben niet de uitgever.


Hallo Mick,

Als jij jouw artikel hier gewoon ook plaatst (dus niet als scan uit het RHT), dan kunnen wij het volgens mij gewoon gebuiken voor T&T.

Overigens beheer ik de T&T pagina's niet, maar doet Piet dat.

Otto

--
Ohm sweet Ohm...
[image]

potmeter "ontkraakt"

door Mick @, Rotterdam, 20.02.2020, 21:11 (1498 dagen geleden) @ Otto Tuil

Otto, onderstaand een samenvatting van het RHT-artikel dat je kunt gebruiken voor de "tips & trucs" van het forum.

De potmeter wordt eerst uitgebouwd. Noteer goed de positie van de diverse aansluitdraden zodat je daar bij het inbouwen geen hoofdbrekens meer over hebt. De potmeter vervolgens ontdoen van vuil en stof en het overtollige tin van de aansluitingen verwijderen. Nu kan de potmeter worden gedemonteerd. Afhankelijk van het model (merk en type) kan dit eenvoudig of lastig zijn.
De binnenkant wordt gereinigd: de geleidebaan met een wattenstaafje met alcohol of contactreiniger. Omdat zilveroxide geleidend is, zijn er geen zorgen over een beetje zwarte aanslag. De messing contactveertjes poets ik wel even tot ze glimmen. Ik gebruik daarvoor Commandant nummer 4 of 5. Het volgende onderdeel is de koolbaan. Deze eerst reinigen met alcohol of contactreiniger. Nu komt de truc: om de geleiding van de koolbaan tot het contact van de loper te verbeteren kan deze worden gepoetst met een polijstmiddel; ook hiervoor gebruik ik Commandant nr 4 of 5. Met een hierin gedoopt wattenstokje even stevig de hele koolbaan poetsen, daarna het polijstmiddel verwijderen.
De potmeter kan nu worden getest. Het is aan te raden dit te doen voordat de behuizing weer wordt gemonteerd, want als het resultaat tegenvalt kun je de bewerking van de koolbaan nog gemakkelijk een keer herhalen. Voor het testen gebruik ik een simpele analoge multimeter. Eén meetpen wordt verbonden met de “koude” kant van de koolbaan, de andere met de geleidebaan. Dan de loper van de potmeter “provisorisch” over de koolbaan draaien. De wijzer van de meter mag daarbij geen schokken of wiebelen vertonen maar moet geleidelijk van nul naar oneindig of andersom draaien. Als het resultaat van de meting tot tevredenheid stemt, kan de potmeter in de behuizing gemonteerd worden. Let goed op de correcte positie van de koolbaan ten opzichte van de behuizing. Je kunt nu de as voorzien van wat vet zodat deze weer soepel en toch met een beetje weerstand draait. Ik gebruik hiervoor siliconenvet dat een geschikte viscositeit (“taaiheid”) heeft.
Het gebruik van een polijstmiddel op de koolbaan van een oude potmeter voelt een beetje tegennatuurlijk. De baan is door langdurig gebruik misschien al wat ingesleten, bovendien zal de weerstandswaarde toenemen wanneer er een laagje wordt afgepoetst. Toch zijn mijn ervaringen op dit punt gunstig. De toename van de weerstandswaarde is gering en geeft geen hoorbaar effect.

potmeter "ontkraakt"

door huub.jak @, 19.02.2020, 16:23 (1499 dagen geleden) @ Haarm
Bewerkt door huub.jak, 19.02.2020, 16:31

dan zal ook de ohmsen waarden vermindren
om die pot mater er uit tenemen dat gaat moeilijk
er zit van achteren niet veel ruimten
ik ken die radio,s heb het ook wel gedaan
potmeter vervangen de gelijken zijn er ook niet meer
het komt ook door sclegten C,s koppel c,s
ook het negentief doet er geen goed aan
beter is dan een C,er tussen als deze er niet zit
met een weerstandje op het rooster naar massa
voor negentief . 1,meg meer of minder
daar omde hoort men het ook als de net stekker niet goed staat
bvb stroom op het schassis ruitelen stroom op de potmeter
heb ik ook wel opgemerkt .. en stroom voerenden apperaten
op de ingang transistor spul bvb beter is dan bvb een C, er tussen van 0,1 uf 100 v
het speelt ook beter ...IPA heb ik ook wel gebruikt maar toch bevalt niet
er blijft toch wat achter of het is te erg verstroeft ,, ik neem alcohol
huub

potmeter "ontkraakt"

door huub.jak @, 20.02.2020, 23:23 (1498 dagen geleden) @ huub.jak
Bewerkt door huub.jak, 20.02.2020, 23:32

Met een poolijs papier daar kan ik wel mee
vinden als het te erg gekratert is maar poets middelen
dat een soort speksteen poeder achter laat of penaten poeder achtig
dat vind ik niks het zal schoon dan weer zijn
maar ik vind men haal vaak te snel pot meters uit de radio,s
ik vind dat voorbarig , eerst inspuiten masseren zgz alcohol
ik heb het zelf ook wel eest gedaan toch later spijt
van er uit halen de potmeter en wat beteft asje smeren
nooit dat moderne witten plamuur vet dat is op den langen duur rotzooi
het word hard.. ik kom het regelmatig tegen op de dual assen die dan vast zitten
gewoon consistent vet mineraal gebruiken toch nog te verkrijgen
huub

RSS Feed van deze thread
powered by my little forum