Middengolfzender gepeild (Algemeen)

door gerard ⌂ @, Zeist, 12.01.2018, 11:54 (2267 dagen geleden)

Recent heb ik twee lezingen gegeven op het Zaanse RadioCafe over Raamantennes.
Om de richtwerking van raamantennes te demonstreren, heb ik met mijn TelRaam de middengolfzender Groot Nieuws Radio op 1008kHz gepeild vanuit Zeist. Tijdens de eerste lezing (28 nov) heb ik ook een peiling getrokken vanuit Zaandam. Voor zo'n peiling moet je de antenne draaien tot minimumgeluid, dan wijst de as van je spoel naar de zender.

[image]

Goed nieuws voor wie dit ook wil proberen: als je een luidspreker en een kompas tegelijk gebruikt, werkt je luidspreker nog prima! De gemeten richtingen (21 graden vanuit Zeist en 96 graden vanuit Zaandam) kun je uitzetten op de kaart, die er dan ongeveer zo uit komt te zien:

[image]

Tijd voor veldwerk! Om de resultaten op de tweede lezing te laten zien, ben ik afgelopen zaterdag op mijn fiets geklommen om een ritje naar Flevoland te maken. Uiteraard met het gepeilde kruispunt in de routeplanner.
Onderweg kwam ik nog langs diverse andere antennes trouwens. Bij Eemnes is er bv een Grondstation van SigInt waarmee buitenlandse stations worden of werden beluisterd, grappig om te zien. Circa 5km voor mijn peilpunt stond er al een hoge mast middenin een weiland; wie weet wat dit is of doet? Het is vlakbij de kruising van de Vogelweg met de A27. Ik dacht misschien een reserve-antenne.

[image]

Even verderop langs de Vogelweg vond ik het Middengolfstation Flevoland. Deze installatie bestaat al bijna 40 jaar, het park is in 1980 geopend door Neelie Smit-Kroes, maar ik was er nog nooit geweest. Kan mij nog wel herinneren dat er indertijd over de opening en het nieuwe zendpark gesproken werd. Het was een vervanging voor het "verouderde" station bij Lopik.

[image]

Verrassend weinig activiteit trouwens op zo'n locatie die toch een vrij belangrijke nationale functie jarenlang heeft vervuld! De publieke programma's van Hilversum 1 en 2, later NPO1 NPO2 en NPO5 zijn hier uitgestraald op 747 en 1008kHz. De 747 is gesloten en de 1008 draagt nu GNR maar het bordje bij de ingang is niet eens vervangen of aangepast!

Mijn peilkruispunt lag overigens op ongeveer 1,5km van de zender. Gezien de afstand van ongeveer 30 a 40 km tot mijn peillocaties niet al te indrukwekkend, maar goed ik ben ook geen professioneel peiler! Mocht je binnenkort schipbreuk lijden op de Noordzee dan kun je je alsnog beter door de kustwacht laten peilen dan door mij!
Aan de zijkant van het gebouwtje kun je duidelijk de dikke golfgeleiders zien zitten die in staat zijn 2x600kW naar de mast over te brengen.

[image]

Voor antenneliefhebbers is er trouwens een paar kilometer zuidelijker nog iets meer te zien, namelijk het Kortegolfstation. Van hieruit werd de Wereldomroep uitgezonden met zenders van 500kW, die je met deze ingewikkelde antennes heel goed kon bundelen en richten. Het Kortegolfstation kun je momenteel niet peilen omdat het niet in bedrijf is. Het is door Defensie gekocht die de masten wil vervangen en er dan internationale verbindingen met uitgezonden troepen mee wil onderhouden.

[image]

Zou ik de handigheid van Internet ooit willen demonstreren, dan zijn er natuurlijk nog wel andere manieren om achter de QTH van een zender te komen!

Middengolfzender gepeild

door soundman2 @, Wouw, 12.01.2018, 12:21 (2267 dagen geleden) @ gerard
Bewerkt door soundman2, 12.01.2018, 12:29

Over uitpeilen gesproken.
In de tijd van de dak antennes voor televisie konden we in Brabant ook genieten van de Belgische zenders. Deze stonden in Waver een redelijk grote afstand derhalve. Je zou een kompas kunnen gebruiken voor het uitrichten van de antennes. Destijds gebruikten we daarvoor een gewone draagbare radio met een ferriet antenne. De radio werd afgestemd op Brussel Frans (ik herinner me 620KHz) en vervolgens zo gedraaid dat de ontvangst minimaal was. De radio gaf dan precies aan hoe de antennes gericht moesten worden. Deze peiling had het voordeel dat hij onafhankelijk van de (woon-)plaats was.

Middengolfzender gepeild

door gerard ⌂ @, Zeist, 12.01.2018, 20:41 (2267 dagen geleden) @ soundman2

De Middengolfzender in Waver bestaat nog steeds en zendt, nu alle frequenties een veelvoud van 9 zijn, op 621kHz. Inderdaad moet je altijd peilen op minimum, en voor een ferrietstaaf is de richting van de staaf meteen de magnetische as. Goeie truuk om een TV antenne zo uit te richten op een MG zender!
In 2015 heb ik een meerdaagse fietstocht gemaakt waarbij ik de antennes in Waver heb bezocht. Het is een wat uitgebreider parkje dan Lopik of Flevo, er staan meerdere masten bij elkaar. De hoofdmast in Waver is ook wat boeiender om te zien, hij heeft nog wat zijsprieten eraan.
Maar ik heb gehoord dat ook de Belgen hard bezig zijn hun MG toko's te sluiten, en dat de mast eind dit jaar wordt afgeschakeld en opgeblazen. Iemand die dit kan bevestigen of meer details weet?

Middengolfzender gepeild

door ruudtx @, 13.01.2018, 18:43 (2266 dagen geleden) @ gerard

Die belgen blijven grappig.
Het zend station heet officieel Wavre Overijse, omdat het door de Frans en Ned taligen gedeeld wordt. In Overijse is echter niets te vinden. Omdat het onaanvaardbaar was dat het gedeelde station volledig in Wallonië lag, werd een stuk grond aangekocht in Overijse, zodat het station ook een Vlaamse naam kon krijgen.

Ik ben omstreeks 2000 zonder afspraak binnen geweest in Wavre. We werden hartelijk ontvangen door de Vlaamse medewerkers. Die gaven ons een rondleiding en vertelden dat alles links Frans was en alles rechts Vlaams. De 540 kHz zender was toen nog in de lucht (VRT Radio 2) en die werd, als was het wonder op dezelfde mast uitgezonden als de 621 van de RTBF. Mast is 250 meter hoog, dus alles is halve golflengte werk.
De 621 zender was een behoorlijke oude Thomcast buizen zender van 300 kW. die op half vermogen stond. Geen idee wat het nu is.
Het programma wisselt tusen La Une en Viva Cite. Die laatste wordt ook uitgzonden op 1125 kHz, in de Ardennen, want dat is lastig gebied voor FM.

Op het zelfde terrein staan ook de TV masten, waarvan er 1 ooit tijdens een zware storm naar beneden is gekomen.

Middengolfzender gepeild

door Onno ⌂ @, 12.01.2018, 14:13 (2267 dagen geleden) @ gerard

Mooi Verhaal!

Over de luidspreker en het kompas: werkten de magnetische sluiting van ieders smartphonehoesje en werkten de verwarmingsleidingen ook nog goed in de nabijheid van het kompas? Hoe veel bronnen van magnetische velden moet je uit de weg gaan om een bruikbare peiling te verrichten? Met de ontvanger met kristaltelefoon in het weiland gaan staan? Lukt het trouwens om op minder dan 1 graad af te lezen?

Dank voor deze bijdrage!

--
Vriendelijke groeten,
Onno

Middengolfzender gepeild

door Maurice ⌂ @, Dordrecht, 12.01.2018, 16:51 (2267 dagen geleden) @ Onno

Onno,
Heel goed opgemerkt en ja alles werkt mee.
Vandaar buiten en vrij van alles.
En pijl je eerst bekende zaken uit in diverse richtingen zodat je de werking eerst
gecontroleerd hebt cq afwijking.

Daarom vind je ook bij grote kompassen die extra bollen of wel weekijzers.
Daarmee wordt het kompas geijkt.
Soms zitten er in of om het kompas nog meer kleinere.

Vervolgens wordt er een rondje gedraaid in alle richtingen gepeild en wordt er een kompas tabel opgemaakt met de afwijkingen.

En zo kun je vervolgens een kompas bruikbaar aflezen en met die tabel correctie factors mee rekenen.

Middengolfzender gepeild

door gerard ⌂ @, Zeist, 12.01.2018, 20:51 (2267 dagen geleden) @ Onno
Bewerkt door gerard, 12.01.2018, 21:09

Het kompas werkt binnenshuis uiterst onbetrouwbaar. Ik merk dat als ik mijn kompas over de vloer verschuif, de naald binnen een meter afstand wel tien of twintig graden kan verdraaien! Dat ik uiteindelijk een peiling op anderhalve kilometer had mag meer geluk dan wijsheid heten. Het komt overeen met een afwijking van ongeveer twee graden bij beide peilingen. In een boek uit 1932 wat ik voor mijn lezing had geraadpleegd was sprake van een nauwkeurigheid van 0,3 graad.
Ondertussen pak ik de peilingen hier thuis geheel kompasloos en iets uitgekookter aan. Onder het motto: wat constant is, hoef je niet te meten! Mijn huis staat vrij stevig, heeft met name vrij weinig neiging om te draaien. Je kunt dus 1 keer precies de richting bepalen van je zijmuur, dit bv door een detailkaart van je huis op Google Maps op te zoeken. Dan kun je een kompasroos teknen op een stuk karton of boordplaat, waarbij de gemeten richting van je huis parallel is aan de rand van de plaat. Dan kun je deze plaat op elke plek in je huis neerleggen tegen een muur of drempel aan en je hebt perfect de richtingen!
Een bezoeker van de lezing wist me te melden dat de peilmedewerkers op schepen ook niet met kompassen werkten! Er werd namelijk gepeild ten opzichte van de richting van het schip. Zo'n relatieve peiling kun je natuurlijk absoluut maken door die te verrekenen met de orientatie van het schip en die kun je aflezen op een groot kompas op de brug. Dat heeft natuurlijk alle correctietruuks die al door Maurice zijn genoemd.
Op de foto van TelRaam kun je zien dat deze op een kruisonderstel staat. Bij het draaien kun je dan zien aan welke lijn van je roos hij parallel loopt. Uiteraard zijn er allerlei constructionele aanvullingen denkbaar om dit nauwkeuriger te maken. Maar als ik nu piraatjes beluister op de 180m band, schrijf ik meteen hun richting erbij in veelvouden van 5 graden. Kan ik ze de volgende keer makkelijker identificeren.

Middengolfzender gepeild

door Maurice ⌂ @, Dordrecht, 12.01.2018, 23:37 (2267 dagen geleden) @ gerard

Er is natuurlijk tbv scheepvaart en zeegaande schepen nog 2 andere type compassen.

1 het GPS-Compas welke bestaat uit 2 of 3 GPS ontvangers en daarmee in staat is om een Heading te berekenen.

2 een zogenaamd GYRO-Compass.
Dit compass heeft inwendig een draaiend vliegwiel wat een toertje of 10.000 rpm maakt.
Dat systeempje hangt aan paar haar dunne draadjes verder volledig cardanisch opgehangen
en geheel in balans.Hele ding staat vervolgens op geweldige veren.
Zo'n schip kan nog al te keer gaan op zee, de compass blijft haarfijn aanwijzen.

Na opstarten kun je na ruim 5uur daadwerkelijk keurig en haarzuiver de compass aflezen.
Met een schrijver er aan gekoppeld zie je ook compass na uren steeds zuiverder aanwijzen, daarvoor volgt het een sinus rond de Heading die steeds kleiner wordt tot
uiteindelijk een streep op de koers na opstart uren.

Hoewel er wel rekening mee gehouden moet worden waar op de wereld je je bevindt.
Daarvoor enig correctie.

Met oud een 3 fase stepper of nieuw digitaal NMEA string wordt de compass aan de besturing gekoppeld.

Is werkelijk een heel mooi staaltje techniek en werkt dus op de draaiing van de aarde!
De gyro - of wel vliegwiel gaat dus op de draaias van de aarde staan.

Onder de compass-roos het zwarte blok is de werkelijke gyro.
[image]

Knoppen en display
[image]

Middengolfzender gepeild

door ruudtx @, 12.01.2018, 17:56 (2267 dagen geleden) @ gerard

Die rood wit geblokte mast langs de A27 viel mij ook op.
Kon niet zien of er isolatoren in de tuidraden zitten, heb jij dat gezien Gerard?

Zal eens navraag doen.

Middengolfzender gepeild

door MartijnR @, Groningen, 12.01.2018, 18:02 (2267 dagen geleden) @ gerard

Over wat Sigint allemaal deed is gisteren een interessant artikel verschenen. Hier te vinden.

Middengolfzender gepeild

door Bert @, 13.01.2018, 11:16 (2266 dagen geleden) @ gerard

Die rood-wit geblokte mast langs de A27 zou dat misschien een ''snuffeltoren'' kunnen zijn?
Deze meet o.a. de luchtkwaliteit, temperatuur enz. enz.

Vriendelijke groet,

Bert
Zeist

Middengolfzender gepeild

door André D. @, 13.01.2018, 20:21 (2266 dagen geleden) @ gerard

Met onderstaande loopantenne is het iets eenvoudiger "peilen".
De antenne is volledig draaibaar. Het vierkante kastje met daarin de variabele condensator komt van IKEA.
De ronde schijf, voorzien van een kogellager, komt van een draaibaar 'kaasbord' eveneens van IKEA.
Deze schijf is beplakt met een folie voorzien van een kompasroos.

[image][image]
Dit ter algemene info voor de eventuele knutselaar.

--
Met vriendelijke groet, André D.

RSS Feed van deze thread
powered by my little forum