Een bijzonder “mechanisch” banddoorlaat filter. (Techniek Overig)

door Loek , Exloo, 25.01.2015, 15:10 (3401 dagen geleden)

Een bijzonder “mechanisch” banddoorlaat filter.

Hallo Forumlezers,
Ik ben alle bijzondere onderdelen, die al zeer lang in mijn bezit zijn, geschikt te maken voor presentaties (bijvoorbeeld de technische dagen van de NVHR). De meeste van deze onderdelen vallen niet onder “buizen techniek” en daarom staan deze verhalen op het transistor forum.
Toch “durf” ik dit apparaat, een mechanisch banddoorlaat filter, wel op dit forum te zetten omdat het gebruikt is in een volledige buizen omgeving.
Om te begrijpen waar dit filter voor nodig was eerst een korte beschrijving van de omgeving waar het werd toegepast.
In de perioden 1945-1969 werden de telefoonverbindingen tussen districten (toen 13) in Nederland afgehandeld via zogenaamde versterkte verbindingen (draaggolf telefonie). Dit gebeurde door meerdere gesprekken via modulatie naar een hogere frequentie band te brengen. Zo werden er uiteindelijk 120 gesprekken in een frequentie band ondergebracht .
Dit alles werd uitgevoerd met buizen. Meestal De EF6 dat is ook de reden dat je deze buis nog zeer veel tegenkomt met een stempel van PTT. Tot zover de omgeving waar dit filter werd toegepast.
Maar waarom was dit filter nodig?
Om dat te begrijpen moet je eerst terug gaan naar de telefoon. Dit apparaat heeft twee draden en daar gaat transmissie/spraak in twee richtingen tegelijk door heen. Ook gaat door deze twee draden een gelijkstroom die informatie geeft over wel/niet ophangen hoorn, kiespulsen en eventueel telpulsen.
Via transformatoren kon je gemakkelijk de heen en terug richting scheiden.

Deze gescheiden transmissiewegen konden nu, versterkt en gemoduleerd worden, samen met andere gesprekken naar een hogere frequentie.
Maar voor de gelijkspanning informatie was dit niet mogelijk . Daarvoor werd alle andere informatie zoals kiespulsen, gelijkstroomlus vertaald in een toon dit werd de signaleringsfrequentie genoemd. Dit signaleringsignaal zat naast de informatie van het gesprek.

Op onderstaand plaatje zie je daar een voorbeeld van een 4 KHz draaggolf systeem.

Aan de andere zijde werd na demodulatie de gesprekken er weer uitgehaald . En via een zeer scherp filter werd ook de signaleringsfrequentie weer omgezet in gelijkstroom pulsen,etc.

Het hier beschreven filter zat in meetapparatuur en kon dan (over spraak) metingen doen tussen de kanalen onderling. Daarom heeft dit filter de waarde van 4,080 KHz. De filters in de centrale voor het ophalen van de signaleringsfrequentie hadden de waarde van 3,825KHz

De werking van het filter:
Er zit aan de ingang en de uitgang een spoel met aan één zijde twee gleufjes in de kern. In deze gleufjes zit een ijzeren kern in de vorm van een stemvork. Deze stemvork is precies afgesteld op 4,080 KHz.

Hieronder zie je de frequentie karakteristiek. Je kunt zien dat het een zeer smal filter is met de 3 dB punten op minder dan de delta van 10 HZ.

Dit was het verhaal, geen radio, maar zeker gerelateerd aan buizen. Het viel me op dat bij het maken van dit verhaal er eigenlijk bijna niets te vinden is op internet van de draaggolf telefonie.
Er waren in de perioden van 1945-1969 zalen van PTT die vol stonden met buizen apparatuur. Het lijkt er op dat deze kennis langzamerhand gaat verdwijnen.

Met vriendelijke groet,

Loek