Nederlands Forum over Oude Radio's
Onafhankelijk medium voor liefhebbers en verzamelaars van oude radio's en gerelateerde zaken


Re: Machinezender SAQ Grimeton prima ontvangen op signaltracer!

Geschreven door Gerard op 17. Mei 2006 10:24:48:

In reactie op: Re: Machinezender SAQ Grimeton prima ontvangen op signaltracer! geschreven door Piet Blaas op 16. Mei 2006 19:25:35:

> Wel een interessant idee om een signaal van 1 kHz te genereren door middel
> van het injecteren van een signaal dat 1 kHz lager ligt. Helaas snap ik niet
> helemaal hoe het werkt... bedroefd

Beste Piet,

laatst was je op het jubileumfeest van RadioCorner en daar was een experiment
met ontvangst doormiddel van bijmengen. Als je op de link hieronder klikt dan
hoor je mij een enkelzijbandstation uit Jakarta binnenhalen op een Philips
plano met deze techniek.

Som- en verschilfrequenties ontstaan door het NIET-LINEAIR combineren van
signalen met verschillende frequenties. Je weet waarschijnlijk dat je de spanning
van een frequentie A op tijdstip t kunt schijven als V1 = cos(2pi.A.t). Het signaal
dat onstaat door signalen met frequenties A en B bij elkaar te tellen kun je zien
als de som van twee frequenties:
V = cos(2pi A t) + cos (2pi B t).
In een ideale versterker, luidspreker, of in ons oor gedragen die frequenties zich
volkomen onafhankelijk van elkaar! Het signaal blijft dus een combinatie van twee
hoge frequenties.
Detectie ontstaat als je een signaal bakt waarin als component het product van
de twee startfrequenties zit, want volgens de goniorekening is het product van twee
cosinussen: cosx . cos y = (1/2) ( cos(x+y) + cos (x-y) ).
Dus:
cos(2pi A t) . cos (2pi B t) = 1/2 [ cos(2pi (A+B) t) + cos(2pi (A-B) t) ]
Deze formule VERKLAART het ontstaan van de som- en verschilfrequentie bij
MULTIPLICATIEVE menging. Hoe krijg je multiplicatieve menging? Wel het is gemakkelijker
om die wel dan om die niet te krijgen!

Nu ontstaan producten nogal snel! Geen enkele versterker is echt supergoed lineair.
Zo'n versterker, met versterkinsfactor K, zou bij ingangsspanning V1 een uitgangs-
spanning V2 geven als: v2 = K . V1.
Bij een minime afwijking van bv. een buiskromme van een rechte lijn krijg je een
tweedeorde-component in je systeem. De uitgangsspanning is dan, voor een klein getal L:
V2 = K . V1 + L . V1-kwadraat.
Ook het signaal dat je krijgt als je V gelijkricht in een diode bevat het product!

Dit verklaart waardoor "detectie" ook ontstaat in een normale versterker zodat bv.
mensen die vlakbij een zender wonen gezellig Hilversum horen als ze hun elektrisch
orgel aanzetten! (Kent iemand nog gezellige verhalen over mensen die de zender
horen sinds ze hun kiezen hebben laten vullen?) Detectie is altijd een bijwerking
van niet-perfecte versterking, vandaar het succes van bi-ampli toestellen waarin
Philips vervorming in de hoge tonen ging bestrijden door ze apart te versterken
van de lage!

Als je detectie, cq productmenging wilt, zorg je natuurlijk voor een setup waarin
de productcomponent goed gedijdt. Een mengbuis is in principe een regelbare
versterker waarin V1 wordt versterk met een factor die van V2 afhangt.
Een diode-detector geeft ook een bijzonder goed signaal van de verschilfrequentie.

Het aantal proefjes en gebruiksmogelijkheden is legio!!
Mijn oscillator-experiment: een SSB zender straalt in feite het audio-signaal rond,
waarbij alle frequenties zijn verhoogd met de draaggolf-frequentie, dus als iemand
spreekt op 400Hz en de zendfrequentie is 3600 kHz dan wordt een signaal gezonden van
3600,4 kHz. In mijn experiment gebruik ik de locale oscillator van een twee toestel
om via de antenne een signaal van 3600 kHz bij te mengen. Die signalen reizen (na
conversie) door tot de detector en daar ontstaat de hoorbare toon.
Denk niet dat dit mooie theorie is en in de praktijk niet kan, want het audiospoor
dat je bij de foto hieronder hoort is opgenomen van de gefotografeerde setup. Wie
het nog niet gelooft komt maar bij luisteren!

De locale oscillator controleren van een defecte radio? In alle technische boeken
staat een verhaal over het opmeten van katode- en anodestromen van de oscillator.
Ome Gerard zegt: veel te ingewikkeld! Pik het signaal gewoon op met een tweede toestel!
Zie http://www.cs.uu.nl/~gerard/RadioCorner/Sets/ZeniRoy.htm

Onthoud: hoewel detectie vrijwel overal onstaat waar verschillende signalen bij elkaar
komen, heb je het meeste plezier van je detectie als je je setup kiest voor het
bevoordelen van de productsignalen. Vandaar mijn vraag aan Hugo: is er in jouw signal
tracer een detector ingebouwd? Ik denk het wel, maar zo niet, dan lijkt me dat een
nuttige aanvulling voor je volgende luisterexperiment!

Ik hoop dat Piet nu iets minder bedroefd is.

Gerard.





Reacties / Answers:


Terug naar Nederlands Forum over Oude Radio's