|
Nederlands Forum over Oude Radio´s |
Re: Hamvragen buizen testen
Geschreven door John Hupse op 18. Nov 2003 10:14:51:
In reactie op: Hamvragen buizen testen geschreven door Jeroen Visser op 18. Nov 2003 01:15:14:
Dit zijn hele goede vragen. Er zijn verschillende soorten testers: (1) gloeidraadtesters, (2) emissietesters en (3) instelbare testers. Dan zijn er nog testers die combinaties van deze metingen aan kunnen. Soort (1) test alleen de weerstand van de gloeidraad en soms kortsluiting tussen elektrodes. Praten we verder niet meer over. Soort (2) komt het meest voor, deze meet de maximale stroom die de kathode nog kan afgeven. Hiermee kan je grofweg de slijtagegraad van de kathode meten, resultaat is goed/twijfelachtig/fout, af te lezen op een metertje.
Soort (3) probeert de werksituatie van de buis na te bootsen, hier heb je dus te maken met de instellingen zoals deze in de sheets van de buisfabrikant staan vermeld.Soort (2), de emissietester, doet z'n werk goed voor bijna alle radiobuizen van na 1933, deze buizen hebben een kathode die toch minstens 40 mA moet kunnen afgeven. Buizen van voor 1933 zijn hier lang niet altijd toe in staat, ook niet toen ze nog nieuw waren. Je moet zo'n oude buis dus beslist niet weggooien als de emissietester een "slecht" aanwijst. Een "moderne" buis die nog maar 10 mA emissie heeft, is versleten, 20-30 mA is twijfelachtig, 40-50 mA is goed.
Bij soort (3), de instelbare tester, meet je de buis onder bedrijfsconditie. Probleem is natuurlijk dat dit afhangt van de functie van de buis, de gegevens in de datasheet van de fabrikant geven hierbij wel enig houvast, maar soms ook niet. Je kunt in principe hiermee de steilheid, inwendige weerstand enz van de buis meten.
"Matchen" heeft alleen zin onder bepaalde voorwaarden: de instelling van de buizen is vooraf precies bekend, de buizen zijn vooraf "ingebrand" en het is vooraf duidelijk welke eisen de schakeling straks stelt aan de gelijkloop van de instellingen. Verder heb je een type (3) tester nodig. Overigens is matchen bij goed ontworpen audio versterker lang niet altijd nodig, wel bij meetversterkers en de postmoderne high-end audio apparatuur. Het matchen met een emissietester wordt wel veel gedaan, maar is weinig zinvol omdat dit niet zoveel zegt over de gelijkloop onder bedrijfsomstandigheden.
De type (3) test kan in de praktijk van de radio hobby vrijwel altijd worden uitgevoerd door de buis te testen in de radio waarin deze gaat worden gebruikt, dit geldt trouwens ook voor het "matchen" van versterkerbuizen. Het volstaat dan om een aantal spanningen en/of stromen in de schakeling te meten, eventueel aangevuld met metingen van de in- en uitgangssignalen om het dynamische gedrag van de schakeling vast te stellen.
Mijn persoonlijke conclusie is dat een emissietester nuttig werk doet, maar een instelbare tester is vaak te omslachtig voor hobbygebruik. Zo'n tester kan natuurlijk wel weer een hobby op zichzelf zijn, daar is absoluut niks op tegen.
>De laatste tijd wordt op dit onvolprezen forum (Dank Otto, de infopagina's zijn geweldig!) veel aandacht besteed aan buizen testers.
>Veel testers gebruiken ponskaarten, voor elk type buis een, waardoor de spanningen voor de electroden geprogrammeerd worden, zodat voor elk type de juiste spanning op de juiste pin komt en de meter goed wordt aangesloten en waarop ook de te meten waarde gedrukt staat.
>Andere testers maken gebruik van boeken met schakelaarstanden en doorverbindingsgegevens.
>Mijn vraag is hoe moet je meten als je niet over dergelijke programmeergegevens beschikt, maar alleen over de fabrieks-specificaties van de buis. In een aantal discussies hier wordt gezegd dat je de kathode emissie (= stroom door anode plus ermee doorverbonden roosters) moet meten, maar hoe groot moet die dan zijn? waar staat dat in de buisspecificatie? en waar ligt de grens tussen goed en versleten? en is het matchen van buizen (bijv. EL34) alleen buizen met gelijke kathode-emissie uizoeken?
>Er zijn ook zelfbouwtesters waarin zowel -Vg1 als +Va (of bij pentodes +V(a+g2))ingesteld kan worden: hoe leidt je de nodige instellingen uit de specs af?
>Alvast bedankt voor het meedenken en gegroet,
>Jeroen
- Re: Hamvragen buizen testen BEDANKT JOHN!! Jeroen Visser 18.11.2003 11:50 (0)
- Dit is nou interessante info.... Bedankt John ! Marco Loos 18.11.2003 11:13 (3)
- Re: Dit is nou interessante info.... Bedankt John ! Jeroen Visser 18.11.2003 11:46 (2)
- Re: Dit is nou interessante info.... Bedankt John ! Marco Loos 18.11.2003 12:00 (1)
- Re: Dit is nou interessante info.... Bedankt John ! wouter nieuwlaat 18.11.2003 14:49 (0)