|
Nederlands Forum over Oude Radio´s |
Re: impedantietrafo 830A
Geschreven door Nico den Haak om 09. Jul 2002 10:53:26:
In reactie op: Re: impedantietrafo 830A geschreven door Henk Roovers om 09. Jul 2002 00:21:11:
>Als je de trafo opnieuw wilt wikkelen en je wilt dezelfde eigenschappen, want soms zijn trafo's zo gewikkeld dat primaire lagen en secondaire lagen elkaar afwisselen (vooral audiotrafo's), dan zit er niets anders op dan de trafo af te wikkelen, en precies te noteren hoeveel wikkelingen erop lagen. Dat is echter niet genoeg, ook de ligging van de lagen kan belangrijk zijn (voor audiotrafo's). Bovendien, teveel wikkelingen op een laag en ze liggen te dicht bij de kern en kan er vooral bij een anodewikkeling doorslag optreden. Vooral PHILIPS maakte trafo's zonder zij flenzen. Liggen er te weinig windingen op een laag, dan wordt de spoel te dik en past hij niet meer in de kern. Het aantal wikkelingen kan eenvoudig bepaald worden door gebruik te maken van een mechanische teller uit de dump. Op rommelmarkten vind je ze nog wel. (Soms zijn ook de kleine spaak kilometertellertjes voor fietsen geschikt). Het grootste probleem zal liggen in het feit dat trafo's vaak geimpregneerd zijn. Vooral dunne draad zal dan makkelijk breken bij het afwikkelen. Het is aan te raden om alvorens de spoel opnieuw te wikkelen, voor de spoelkoker een precies passend vulstuk te maken of minimaal twee houten rechthoekjes die in het kerngat passen. Doe je dat niet,dan zal het kokertje zeker vervormd worden door de steeds groter wordende druk van de wikkelingen. Het met kracht erinpersen van de laatste kernblikken wordt dan wel heel riskant. Maak verder van triplex nog twee grote houten zijkanten. Met een draadeind door deze zijkanten en het houten vulstuk, kun je de zaak mooi inklemmen en eventueel in een wikkelsteun plaatsen. Door de houten hulpzijkanten heb je een mooie ruimte om het wikkelpapier op zijn plaats te houden en bij kokers met eigen zijkanten, loop je niet het risico dat ze naar buiten gaan staan. Met wat zaagsnedes in de houten zijkanten, is het naar buitenvoeren van de nieuwe draad ook mogelijk. Deze constructie is bruikbaar voor zowel het af als opwikkelen van de trafo. Met deze (draadeind)as wordt de teller verbonden en tevens een eenvoudige slinger.
> Een ander belangrijk punt is het afhechten van de draden. Laat je ze zo uit de zijkant komen, dan zullen de wikkelingen losraken en tegen de kern komen. Let bij de demontage erop hoe de fabrikant dat deed. Is dat niet meer te zien, wikkel dan bij de laatste windingen een dubbelgeslagen wikkelpapiertje mee. Stop daar de laatste winding doorheen en trek het papiertje strak. Zet het eventueel vast met een beetje velpon. Tegenwoordig wordt als tussenslag vaak kunsstof folie gebruikt. Dat is wel te krijgen bij de diverse trafofabrikanten. Wat echter ook heel goed werkt is dat krakerig klinkend vliegerpapier. Het neemt slecht vocht op en is practisch zuurvrij. Snijdt het vooraf in smalle stroken met een stanleymes en wel zo dat het een fractie te breed is om tussen de (houten) flenzen te passen. Wikkel een laag en leg het papier ertussen. Laat de papieren winding wel een stukje overlappen. Trek bij de eerste volgende windingen de draad niet al te strak, anders zal deze het papier deformeren en zal de draad naar de zijkant afglijden. Let erop dat vooral geen draden over elkaar liggen. Dat leidt bij deze wikkelmethode beslist tot windingssluiting. Tussen secondaire en primaire (anodewindingen) staat een hoge spanning, zodat een betere isolatie is gewenst. Normaal werd hiervoor wikkelkarton in verschillende diktes gebruikt. Ik heb daar geen alternatief voor, dan wel het moderne isolatiefolie. Leg deze isolatie in minstens twee lagen, dit i.v.m. eventuele foutjes in het materiaal. Het dunne wikkelpapier blijft op zijn plaats door de wikkelingen zelf. Met karton ligt dat wat anders. Plak het vast met een stukje isolatietape. Gebruik nooit sellotape, de lijm heeft een verwoestende werking op het lak van de draad (na jaren)Als de spoel geheel klaar is komen daaromheen nog een of twee lagen isolatiekarton. Wie ooit een trafo gedemonteerd heeft zal het zeker opgevallen zijn, dat ook de dunste draad mooi naast elkaar gewikkeld is. Het bouwen van een goed draadgeleidingssyteem is niet zo simpel. Ik heb vaak gewikkeld op een eenvoudige zelfgebouwde wikkelmachine. Deze was vervaardigd door mijn vader en was gebouwd van schrik niet, de originele naald geleider van een THOMAS ALVA EDISON wasrol speler (Zou tegenwoordig een doodzonde zijn). De variabele spoed, nodig voor de verschillende draaddiktes werd bereikt met een aantal houten wielen, op dezelfde manier waarop tegenwoordig nog wel de snelheid van kolomboormachines word ingesteld (iets kleiner natuurlijk). De spoed was dus trapsgewijze regelbaar en werd zodanig ingesteld, dat de laatste wikkeling van de laag niet niet terugsprong. Het mechaniek werkte twee kanten op door het omzetten van een handeltje.
>Tijdens en na de oorlog zijn op deze eenvoudige machine door mijn vader honderden trafo's gewikkeld en zelf heb ik er alle trafo's voor mijn eigen buizenversterkers op gemaakt. Die doen het nog steeds.
>Met wat vindingrijkheid kun je heel wat doen.
>Een kleine anekdote.
>In de woonplaats van mijn ouders had het verzet tijdens de oorlog een magazijn af laten branden, waarin gevorderde radio's waren opgeslagen. (Zonde!!). Niemand heeft geweten wat mijn vader met die uitgegloeide puinhoop moest doen. Het ging natuurlijk om de trafokernen. Die waren in die tijd nergens te koop. Zodoende had hij toch de broodnodige materialen om trafo's te bouwen.
>Dit verhaal is lang niet kompleet en de ervaring is ook moeilijk op papier te zetten, maar mocht iemand belangstelling hebben, dan wil ik best antwoord geven op de praktijk van het thuiswikkelen.
>mvg H. Roovers
===============================================================================================
Niet compleet? Ik dacht dat het nogal ging. Als het met deze handleiding niet lukt, lukt het nergens mee. Bedankt voor de uitgebreide info,Nico.