|
Nederlands Forum over Oude Radio's |
Kernsplijting
Geschreven door Ed van der Weele op 21. Apr 2007 02:57:45:
7 maanden nadat ik aan de radio begonnen was heb ik het stof er weer eens afgeblazen. Hij was nog steeds in de zelfde ontredderde staat als toen.
Dat er al die tijd niets aan was gedaan had meerdere oorzaken. In de eerste plaats had mijn meetzender, radiomeetplaats moet ik zeggen, Rohde & Schwarz SMDU het begeven en waren er andere, belangrijker zaken dan oude radio's herstellen te doen geweest.
De SMDU heb ik inmiddels hersteld, maar omdat het een voltransistor apparaat betreft zal ik daar hier niet over uitweiden. Maar ik had hem wel nodig om die variant op de MK-Modelsuper te kunnen herstellen, want 't ding was zo vreselijk ongevoelig dat er helemaal niets werd ontvangen.Eerst eens kijken of de middenfrequentversterker en de detector het doen. Met een condensator van 1nF in serie met het meetzenderkabeltje op het eerste rooster van de middenfrequentversterker E(C)H21 kwam er op 472kHz een toontje uit de luidspreker. 472kHz is een nogal afwijkende middenfrequentie voor Nederland, maar het is goed mogelijk dat dit de frequentie is van de onbekende MF-bandfilters die in deze radio zitten.
Toen het mf-signaal van de meetzender op het eerste rooster van de mengbuis E(C)H21 aangesloten. De ontvangst was hier slechter in plaats van beter. Misschien een kwestie van afregelen?Toen zag ik al de vermoedelijke oorzaak. Het kerntje van de anodespoel van de mengbuis E(C)H21 was veel minder ver naar binnen gedraaid als de overige kerntjes.
En de oorzaak daarvan was ook duidelijk: het kerntje was gebroken.
Een gebroken afstemkern is altijd het gevolg van een niet passende trimsleutel (of erger, een schroevedraaier) PLUS het gebruik van te veel geweld bij het draaien van de kern.
Ferroxcube, het materiaal waarvan de kerntjes zijn gemaakt, is zeer bros. Een geringe kracht die erop wordt uitgeoefend is voldoende om het te doen breken. Door gebruik van een te smalle en te dunne trimsleutel worden er grote krachten op de zijwanden van de sleuf overgebracht waardoor de sleuf uit elkaar wordt gedrukt. Een goed passende trimsleutel verdeelt die krachten beter.Een gespleten kern wordt alleen nog maar vaster in het spoellichaam gedrukt als er aan wordt gedraaid. De beide helften worden uit elkaar gedrukt en de scherpe gebroken kanten happen als het ware in de zachte kunststof van het spoellichaam. Aan de beschadigde zijde van de kern proberen te draaien heeft daarom weinig zin.
Vaak heeft een afstemkern sleuven aan beide zijden. De beste oplossing is daarom te proberen om de kern vanaf de andere, niet beschadigde, zijde te verdraaien.
Daarvoor moet in veel gevallen de spoelbus worden verwijderd.
Een klein afgebroken stukje was vanaf de voorzijde met een pincet eruit te wurmen. Maar de rest van de kern zat nog steeds muurvast.
Aan de achterkant van de spoel was te zien dat de kern hier was geborgd met een rubberen stripje. Een garantie dat de kern na jaren niet meer is los te draaien omdat het 'elastiekje' de kern aan het spoellichaam vastkleeft.
Met een beetje smeermiddel (Brunox) om de spoed van de schroefdraad gladder te maken en hopelijk het elastiekje op te lossen lukte het om de kern weer gangbaar te maken. De kern was verwijderd.
Onder op de foto de veroorzaker van alle elende, het elastiekje.Nadat ik de vettigheid van de Brunox met trichloorethyleen had afgewassen kon het afgebroken stukje met een druppel cyanoacrylaat aan de rest van de kern worden gelijmd. Hierdoor blijft de massa van het kerntje zijn oorspronkelijke waarde vrijwel behouden zodat je niet de kans loopt dat de spoel buiten afstemming geraakt omdat het kerntje veel kleiner is geworden.
10 seconden later . . . .
De kern is weer bijna in de oorspronkelijke toestand. Het is belangrijk om overtollige lijm die in de schroefdraad van de kern is gelopen met een stukje papier weg te deppen. Cyanoacrylaat droogt niet als er geen druk op wordt uitgeoefend en de natte lijm zou de kern aan het spoellichaam voor eeuwig laten vastplakken.
("Dat heb je met tiensecondenlijm", de Karwei-reclame)Nu kon het mf-bandfilter weer in elkaar worden gezet. In plaats van een elastiekje heb ik een stukje keukenpapier gebruikt als borging.
Na het afregelen van de spoel werd direct Radio Luxemburg ontvangen. Nog niet zo als het moet zijn, maar het begin is er.
De exercitie met het kerntje wilde ik jullie in elk geval niet onthouden.Groet, Ed
- Re: Kernsplijting Francesco 21.4.2007 23:19 (0)